shkarko - Syri 3

141 Dogana e letërsisë shqipe
“Legjendës së misrit” po dilte kolektivisht nga frymëzimi
folklorikoantik dhe ngadalë po hynte në legjendën e llucës, që
më vonë sipas periodizmit të letërsisë do të emërtohet
materializëm historik.
Sipas një periodizimi të letërsisë shqipe, pozita e
Demiurgut inkvizitor; pozita e vizionarit ideor, i takoi pikërisht
Millosh Gjergj Nikollës. Ai u bë doganieri i parë në zyrat e
Partisë, ku do të doganohej e gjithë letërsia shqipe. Një
shprehje zyrtare, fort mospërfillëse e Migjenit, i priste para
zyrës ideologjike të gjithë shkrimtarët shqiptarë, që vinin ta
doganonin mallin e tyre artistik. Shkrimtarët shqiptarë, sipas
natyrës së tyre të ndrojtur dhe sipas mallit artistik që
paraqitnin para Panteonit ideoartistik të Migjenit, e kishin
kuptuar se Migjeni e kryente “detyrën” e modelimit kodifikues
midis Partisë komuniste dhe shkrimtarit përparimtar.
Hierarkia partiake e Panteonit ideologjik të Migjenit
faturohet sipas angazhimit politik. Te kasollja politike e
Migjenit, anatemohen, gjymtohen, ristrukturohen, sipas
gjedhes partiake, veprat letrare. Para këtij dikasteri, njësoj
sikur malësori që e kishte bjerrë gjuhën për njëzet e pesë
kilogram misër, shkrimtari shqiptar, i zvetnuar pret ta doganojë
mallin e vet. Ishte bërë rrymujë e madhe; në depon e Migjenit
ishin përzier librat e letërsisë mjerake shqipe dhe misri i
mykur.Nuk është as e çuditshme e as e rastit, për atë që i
pranon lirshëm rrethanat politike, ta kuptojë pse autoriteti i
demiurgut inkvizitor i takoi pikërisht Millosh Gjergj Nikollës.
Ishte i vetmi, më i përshtatshmi që, pas vdekjes, i plotësoi
kriteret inkvizitore të Partisë:
a. kishte shkruar shumë pak,
b. ishte vdekur shumë i ri,
c. ishte “blasfemist i fesë”,
d. kombëtarisht ishte i padefinuar,
e. ishte mohues i çdo gjëje.