shkarko - Syri 3

97 Çvendosja e parë ideoarkitektonike e personazhit
flasim shumë gjuhë por njëra sosh mbetet e përhershme, në
të cilën jetojmë. Për ta përvetësuar plotësisht ndonjë gjuhë
duhet ta përvetësojmë brenda vetes sonë gjithë botën që ajo
shpall ndonëse brenda një çasti nuk mund t’u takojë dy
botërave”. Para kësaj pamundësie, lexuesin shqiptar e vë
kritika ideologjike, e cila, autorët e teksteve të vjetra shqipe
lexuesit të vet ia ofron t’i lexojë së prapthi gjuhësisht. Në këto
tekste, për indokrinim pseudopatriotik, përdoret pikërisht
“gjuha”, si e vetmja vlerë e vetëdijës së autorëve të vjetër, dhe
gjuha keqpërdoret në të njëjtën kohë si transliterim dhe si
transkriptim. Gjuha e teksteve të vjetra shqipe dhe ideologjia
komuniste nuk mund të bashkëjetojnë në atë nivel që
pretendon kritika shqiptare. Nëse gjuha e teksteve të vjetra
shqipe privohet prej bashkëjetesës me frymëzimin kishtar dhe
besimin e autorit, si mund të bashkëjetojë në një largësi aq të
madhe kohore me ideologjinë komuniste. Këtu mund të
konkludojmë se kemi të bëjë me dy specifika gjuhësore: Gjuha
e letërsisë që pretendon për t’i ruajtur lidhjet më të lashta
emocionale të njeriut me përfytyrimet e para, tenton,
përkundër shkencave historike, filozofike, sociologjike, ta
shpëtojë ëndrrën e njeriut. Përkundër kësaj, gjuha e logjikës
synon ta ruajë mendjen më tepër se shpirtin. Në të dy gjuhët
ideja “krijon” çertifikatën politike, të cilës duhet t’i bindemi
politikisht, por s’do të jetë mëkat nëse nuk i besojmë. Gjuha e
letërsisë konceptualisht paraqitet me specifikat e veta
dihotomike, diku “obligative” e diku “emocionale”.
“E nderoja teologjinë dhe më shumë se çdo kush tjetër,
pretendoja të shkoj në parajsë por duke pasë mësuar si gjë
shumë të sigurtë faktin se rruga për në parajsë është njësoj e
hapur si për më të paditshmin ashtu edhe për më të mençurit,
dhe të vërtetat që të shpiejnë në parajsë qëndrojnë mbi
mendjen tonë, nuk guxova t’i nënshtrohem dobësisë së