shkarko - Syri 3

293 Jezu dhe Franc Kafka në mes të udhës
Jezu dhe Franc Kafka në mes të udhës
Eksperimentet teorikoletrare të Evropës demokratike
me antitautologjinë tipologjike, e vejnë në sprovë studiuesin e
letërsisë shqipe në veçanti, dhe letërsinë e Lindjes në
përgjithësi. Këtu do të flitet për identitetin e protagonistit por
edhe për identitetin e njeriut në kuptimin e mirëfillt. Le ta
pranojmë të vërtetë mendimin e Erih Fromit se njeriu
evroperëndimor mjaft vonë, diku në mesjetën e vonë, e ka
“zbuluar” identitetin individual, pikërisht kur filloi paksa të
lirohet prej entiteteve plymësore të folklorit, moralit fanatik,
religjionit, apo prej të gjitha nyjëtimeve të forta të kohezionit
sockolektiv.
Do të dukej pak iritues konstatimi, fatkeqsisht i vërtetë,
se njeriu evrolindor, nën trysninë e nyjëtimeve të forta
sockolektive, si ortodoksizmi, morali fanatik, patriotizmi,
ideologjia, edhe sot e gjithë ditën, ka mbetur pa e zbuluar
identitetin e vet. Lexuesi e protagonisti evrolindor kanë pasur
fatin të destinohen nga shkrimtari i tyre në burgun e “artit”
shtetëror. Duke u nisur nga shkrimtarë të njohur rusë, si
Dostojevski, Tolstoi, Shqedrini, Lermontovi, Gogoli, e për të
sosur tek Pasternaku e Solezhenicini, do të vijmë tek
konstatimi se asnjeri sosh s’ka arritur ta identifikojë individin,
rusin, muzhikun, nëpunësin, çifligarin, në midisin e plymësisë
sllavoortodokse.
Evropa perëndimore s’ishte e vetëdijshme për
paidentitetin e njeriut të Lindjes dhe strukturimin e gjymtë të
kësaj letërsie. Shpeshherë Evropa perëndimore duke rënë në
senilitetin politik të gjyshes, ndanë disa çmime Nobel për
letërsitë lindore, duke përfshirë këtu edhe Andriqin e