shkarko - Syri 3

parole është aplikacioni; përditshmëria e
kombinatorikës gjuhësore - është pikërisht të folurit që
përdoret për denoncimin moralo-politik të nënshtetasve, është
ajo fjali individuale që mund ta shpie secilin në burg, është
sinkronia e gjallë e gjuhës. “Bazuar në mendimin e parë, la
langue është plotësisht abstrakte dhe sistem formal. Ai
(Sosyri) fjalitë i trajton si të rastësishme, të cilat locohen në
parole, e jo si entitete të la langue-s” 1)
Mendimi i Sosyrit merr rëndësi të veçantë për letërsinë
shqipe, e cila, kryesisht, që nga fillimi konsiderohet e
angazhuar. la langue është gjuha zyrtare e pushtetit, të cilën
shkrimtari i totalitarizmit e pranon si determinantë të mendimit,
si formulë politike.
Gjatë leximit të veprës letrare, lexuesi, krahas la
langue-s manuale të veprës, do ta krijojë imazhin individual të
vendit, të ngjarjes, të personazhit, sipas lirisë së “prodhimit
individual të fjalisë” së Sosyrit. Lexuesi interpretimin e veprës
letrare e shpreh më tepër sipas efektit të parole-s ndërsa
shkrimtari dhe teoricienti i letërsisë sipas la langue-s. Të
gjithë njerëzit që e kanë lexuar, për shembull, veprën e njohur
të Dostojevskit “Krimi dhe dënimi” e, që bashkë me
Raskolnikovin kanë hyrë në dhomën e Alona Ivanovnës, s’e
kanë të njëjtin përkufizim për dimensionet e dhomës, për
inventarin, për konstruktin fizik të plakës, për të gjitha
konstelacionet psikofizike, për tmerrin në fytyrën e viktimës së
dytë. la langue manuale ruse, e veprës “Krimi dhe dënimi”,
krijon librin autoritativ duke e nxjerrë Raskolnikovin nga
dhoma e Alona Ivanovnës pas krimit të dyfishtë. “Publiku i
verbër” i Dostojevskit ende jeton, flet, ushqehet si njeri i gjallë
e s’e ka të qartë se këtu kemi dy libra. Libri “Krimi” është
shkruar sipas “prodhimit individual të fjalisë së parolës”, andaj
“publiku i verbër i Dostojevskit” sipas kësaj fjalie, më në fund,
doemosdo do ta kuptojë se Raskolnikovi edhe sot e kësaj dite
1 *Xhonatan Kaler, “Sosyri themelues i lingvistikës moderne”, fq. 34