shkarko - Syri 3

147 Dogana e letërsisë shqipe
ishte gjuha e tij: ungjillore, morale, kombëtare, socialepolitike,
apo njëfarë metagjuhe, po aq metafizike, për njëfarë
Mbinjeriu. Estetizmat e tepruara për gjuhën e Migjenit, deri tek
përpjekjet për shpjegime strukturaliste, kanë krijuar idenë e
Mbinjeriut te poezitë e Migjenit; jo të atij Mbinjeriu ambigjinor
niçean por të një Përbindëshi shumë të animuar politikisht. Në
fund është krijuar një marrëveshje midis “studiuesve” të
poezive të Migjenit se Mbinjeriu i tij ka qenë ideja e animuar
për Partinë, për të mos thënë më sakt, edhe për udhëheqësin
e kësaj Partie.
Gjuha e aplikuar e Migjenit, veçanërisht ajo që i
strukturohet më vonë nga studiuesit, e bën legjitim relievin e
ashpër politik të trekëndëshit ideoliteral, ku protagonisti i
tregimit dhe lexuesi ngulfatshëm përcaktohen në këndet
politike të këtij trekëndëshi politik. Edhe vet Migjeni nuk
shpëton më mirë nga trekëndëshi ideoletrar që ia përcaktojnë
kinsestudiuesit (kuazistudiuesit). Asnjë shkrimtar tjetër i
letërsisë shqipe s’është trajtuar aq profet i social sa Migjeni:
ndryshe në rast të studimve më idealistike gjuha “profetike” e
Migjenit do të krahasohej me gjuhën e Jezusë sepse të dy
ishin për shpëtimin e të vuajturve. Gjuha e Jezusë, në
trekëndëshin biblik ka rysur zgjidhjen e amshueshme, ndërsa
tek gjuha në trekëndëshin e Migjenit është “zbuluar
antikrishti”, mohuesi dhe “blasfemisti”. Këto stisje antibiblike,
tek Migjeni, arkitektët e letërsisë shqipe i kanë konsoliduar
politikisht: vendin e Zotit e zë Partia, të dyja relative në poezitë
e Migjenit. Animizimi aq banal i Partisë në trekëndëshin literal
të Migjenit, u ngrit në nivelin e institucionalizmit të të gjithë
letërsisë shqipe. Klaustrofobia e kokrrës së misrit në
“Legjendën e misrit”, paraqitet nga Migjeni si periudhë urie
nëpërmes një mallkimi krejt pagan të malësorit shqiptar: “Mos
e shkel kokrrën e misrit, të plaçin sytë!”. Studiuesit e kësaj
letërsie gjithnjë vijnë tek përfundimi uniform: popullin shqiptar
e shpëtoi nga uria glaciale e bukës, askush tjetër, përveç