shkarko - Syri 3

85 Zanafilla hipotetike e cenzurës
besuar në Ringjalljen, jo vetëm të Jezusë por të të gjithë asaj
që ka qenë njëherë më parë. Besimi i tillë i ka mjaftuar për ta
zgjuar ndërgjegjen e ikasit shqiptar, pikërisht përmes
institucionit familjar, aty ku fillon detyrimi i parë i njeriut.
Nëpërmes rrugës së mesme të familjes Buzuku
mendon të arrijë sa më larg, pa e ngarkuar politikisht ikasin
shqiptar me kristijanizëm të tepruar as me “patriotizëm”. Babai
i mëshirshëm i familjes i plotëson kriteret e të gjithëve: të Zotit,
të atdheut, të fesë, të familjes, por në të njëjtën kohë duke iu
shmangur konfliktit me pushtetin islam.
Pozicioni që i cakton Gjon Buzuku Kainit ekonomik
(Djalit shkapërdar), në trekëndëshin e përhershëm censural e
nivelizon jashtë rrezikut politik realizimin e tri pushteteve.
Secili prej këtyre pushteteve lakmon pozitën e parë; atë
pozitën ku e sos rrugën e tij Kaini ekonomik. Në të gjitha
variantet e vendosjes, lexuesi i Gjon Buzukut do të gjendet në
pozitë të pandryshueshme të kodifikimit.
Si duket, dhe ashtu fatkeqësisht deri sot, vërtetohet se
Gjon Buzuku ka qenë shumë i vetmuar për ta marrë guximin
apelativ të pasardhësve të tij në favor të “atdheut” e të
kristijanizmit. Ai ka jetuar në natën e parë të historisë
shqiptare, me shpresë të madhe të mëngjesit të Ringjalljes.
Gjatësinë tragjike të kësaj nate aziatike e provojnë
pasardhësit e Buzukut, siç janë: Budi, Bogdani, Bardhi e deri
tek Gjeçovi, të cilët u detyruan t’i provojnë programet e tyre të
qartësuara fetare e politike brenda trekëndëshit ideor duke
qenë të vetëdijshëm për sanskionet fizike. Këto programe të
qartësuara fetare e politike kërkojnë rikonstruktim të
trekëndëshit: shkrimtari - protagonisti - lexuesi. Kristijanizmi e
atdheu u gjetën para rrezikut të përbashkët: atdheun e
kristianizmin i kaplonte vetmia nga ekzodi fetar drejt xhamisë.
Tash beteja për strukturimin e trekëndëshit ashpërsohet
vëçanërisht për dominimin e pozicionit të heroit. Dominimi i
këtij pozicioni njëherit do të siguronte edhe dominimin mbi
lexuesin shqiptar. Në këtë konkurrencë befas hyri edhe