shkarko - Syri 3

23 Skicim për zanafillen e fjalisë
biodemokratike amerikane
këto pushtete shkrimtarin do ta dënojë me harresë, me
ndalesë. Dihet se Tomas mani në vitin 1900, kur e botoi
veprën “Budenbrokët” ishte gjerman i mirë për Kaizerin por
tridhjetë vjet më vonë u bë gjerman i keq për Hitlerin.
Franc Kafka e dinte se nuk mund të bëhej shkrimtar
një hebre i Pragës, veçanarisht në fillim të shekullit XX kur
rrymat politike të Evropës kufizonin me nacionalsocializmin.
Andaj Franc Kafka ia lë “amanet” mikut të tij, Maks Brodit, t’ia
djegë një pjesë të trashëgimisë lëtrare për të cilën, përkundër
ngushllimit, s’e dime ç’u bë me të.
Në fund të Luftës së Dytë, në vitin 1945, kur SHBA-ja
aktualizoi Holokaustin e madh mbi hebrejt me “ditarin” e
dhimbëshëm të Ana Frankut, papritmas Maks Brodi u paraqit
me veprat e redigjuara të Franc Kafkës. Asnjëherë nuk do të
dihet çka është e Franc Kafkës e çka e Maks Brodit në veprat
“Procesi”, “Kështjella”, e veçantë në romanin “Amerika”. Por
do të mësojmë e do të bindemi se SHBA-ja e bëri botimin e
“veprave” të Franc Kafkës – askush tjetër.
Të vetmashtruarit, mashtruesit, mendojnë se Evropën
e shpëton Samuel Beketi me Xhems Xhojsin e Tristan Carën;
mendojnë se me teatrin “absurd” Beketi s’i ka takuar asnjë
pushteti. Mashtrohen – mashtrojnë; Samuel Beketi me
demagogji të “absurdit” rreket ta aktrojë aktin apolitik, ta
mohojë strukturën e fjalisë autoritare evropiane duke thënë
pikë për pikë: “As unë vet s’e di kush është, apo kush do të
jetë Godoja”. Përmes këtij konstatimi cinik – demagogjik,
Beketi tenton ta indoktrinojë spektatorin – lexues me
protagonistin univerzal, jasht kohës, jasht hapsirës, se Godoja
në të njejtën kohë mund të jetë dikushi e mund të jetë askushi.
Përkundër sugjerimit të Beketit ne s’do t’i reshtemi
faktit se fjalia autoritare evropiane ka strukturë, ka ngjarje,
kohë, hapsirë, protagonist, ide … Beketi me “mosdijen” e vet
don ta bëjë të verbër spektatorin-lexues para Godosë “apolitik”
duke i anashkaluar protagonistët: Vladimirin dhe Estragonin.
Këta të dy protagonistë, krejt kot, krejt pabindëshëm, përpiqën