shkarko - Syri 3

309 Perënditë kishin etje
Perënditë kishin etje
Socrealizmi arriti ta kontaminojë ideologjikisht çdo
fjalë; vëçanërisht synonte kontaminimin e sintagmave të forta:
të moralit familjar, të moralit fetar, të moralit patriotik, të moralit
folklorik. Në këto sintagma të gjitha kombet i kishin vendosur
faktorët më idiomatikë të psikomoralit.
Ky qëmtim i teptisshëm i transponimit të koncepteve
logjikopsiqike në koncepte ideopolitike, sot na shpie tek
dyshimi i shpirtit të gjuhës kombëtare, a e flasim lirshëm
gjuhën shqipe dhe a kemi identitet në rrafshin psikogjuhësor?!
Fjala shqipe fiktivisht u lirua nga burgu sockomunist,
por kjo s’do të thotë se u shërua. Edhe sot, po edhe nesër,
duhet të shërbehemi me atë material gjuhësor të kontaminuar
politikisht, qoftë në aspektin konceptual qoftë në aspektin
kompozicional; prej njësive më të vogla gjuhësore e deri tek
teksti. Tipologjia dhe gjuha shqipe, gjatë gjithë historisë e, në
veçanti gjatë gjithë kohës së monizmit, duhej të qëndronin
brenda strukturimit të kërcënimit ideopolitik.
Formula e pagëzimit, duke i takuar fragmentaritetit të
vetmuar ungjillor, qëndron disi turpshëm në “fillim” të letërsisë
shqipe. Ajo Formulë vazhdimisht çkishërohej nga “studiuesit
gjuhësorë” duke e përcaktuar brenda saj vetëm “vlerën
gjuhësore”; sikur çfajsohej para studiusve “artistikë” të
letërsisë socrealiste.
Buzuku edhe sot qëndron pas njëfar pasigurie
kishtare, patriotike, vendore e kohore për shkaqe thjesht të