shkarko - Syri 3

Vdekja politike në ferrin sockomunist është një vdekje
e plotë. Tri kategoritë e të vdekurve politikë: (A) lakejet,
pushtetbajtës; (B) të burgosurit ; (C) “qytetarët e lirë”, e
zhvatin si bishat njëri - tjetrin, për ta përmirësuar sadopak
pozitën e vet.
Dialogu i Lev Grigoriçit me një të burgosur të Sibirit, i
cili sapo është kthyer në sharashkën (burgun) e Moskës,
tregon për gëzimin më të madh të jetës së tij. Por lexuesi, ai
që ka jetuar në tiraninë sockomuniste, për asnjë moment
s’duhet të mashtrohet se ky i burgosur mund të ketë ardhur
rastësisht në “rrethin e parë” të burgut. Se çka është duhur të
sakrifikojë, të denoncojë, të spiunojë, të zhvatë, në rrathët më
të thellë të ferrit, në dem të të burgosurve të tjerë, do të
mbetet në varrin e ndërgjegjes së njeriut parahistorik. Njeriu
është krijesë, e flashkët që e ka kufirin e durimit të torturës
psikofizike; përtej këtij kufiri, më njeriu nuk e posedon
vetveten.
1. “E keqja historike nuk rrjedh vetëm nga dobësia
njerëzore; historia nuk varet nga prirja individuale, nga prirja e
secilit prej nesh. Si natyrë dhe si jetë ajo determinohet nga
forcat që na mbisundojnë; dhe ajo i takon sferës së fatit. Njeriu
mund të tulitet në atë mënyrë që arsyeja ta mbisundojë
hostorinë, por arsyeja vetëm pjesërisht mund ta përcaktojë
historinë sepse kobi është i lidhur me njeriun si hija e tij.” 1)
2. “Kur Tolstoi ua ndau tokën fshatarëve të vet dhe kur
vdes duke ofruar shembullin e varfanjakut e të vetmisë; kjo
nuk konsiderohet punë çmendurake. të shkruash ç‘është
arti? ... Njeriu nuk mund ta harrojë njeriun. Por ajo që varet
nga secili prej nesh është vetëm diç e ngjashme me lutjen.
Mëshira e zemrës dhe jeta brenda rrethit është e secilit prej
nesh. kjo është historia” 2)
1 *Gaetan Pikon “Pisac i njegova senka”, Beograd 1965, fq.236
2 *Gaetan Pikon “Pisac i njegova senka”, Beograd 1965, fq.236