shkarko - Syri 3

ota jonë dehumanizohet. Njeriu ndjehet gjithnjë më i vetmuar
në këtë botë sepse më s’është i lidhur me natyrën dhe e ka
humbur “ndërdijen individuale" e emocionale kundrejt
fenomeneve të natyrës. Ato ngadalë e humbën kuptimin e tyre
simbolik. Murmurima më s’është zëri i hidhërimit të Zotit, as
vetëtima s’është më shigjeta hakmarrëse e tij. Në asnjë fjalë
s’ka më shpirt, asnjë dru nuk është më parim jetësor, asnjë
gjarpër më nuk animizon mençurinë, asnjë shpellë s’është më
vendbanim i demonëve të mëdhenj. Asfarë zërash nga guri
nuk i flasin më njeriut; bimëve dhe kafshëve më s’mund t’u
drejtohet duke shpresuar në përgjegjen e tyre. Është
shkëputur kontakti me natyrën dhe energjinë emotive të cilën
e ofronte kjo lidhmëri simbolike" 1)
Këtë mendim të Jungut, analitikët evroperëndimorë e
kanë zëvendësuar me racionalizimin shkencor, kurse
evrolindorët me ekstremizmat ortodoksë, morale, patriotike, e
për të përfunduar në ekstremizmin ideologjik. Andaj tek novela
“Përbindëshi”, Kali i Trojës, si megafigurë tradicionale,
tashmë ka dalë jashtë protokolit origjinor duke kaluar në planin
politik. Shqiptarët, të shkëputurë nga çdo energji e lashtë
emotive, vihen përballë rrezikut konkret të koalicionit armiqsor
gjithëevropian kundër Shqipërisë. Krijoheshin “Dimra të
vetmive të mëdha”, “Dimra të mëdhenjë” politikë; hyhej
nëpër bodrumet e legjendave e baladave për të bërë
renovime politike. Metagjuha e personazheve me origjinë nga
mitet, legjendat, baladat, shkërmoqet nëpër katër faza të
diakronisë: a) faza e animizimit; b) faza e gjuhës religjioze; c)
faza e gjuhës patriotike; d) faza e gjuhës ideologjike.
Doruntina ka jetuar më shumë se tri mijë vite në diakroninë e
animizimit; nënë kulmin e fortë të baladës, në energjinë
emotive telepatike. Më shumë se në të gjitha fazat e tjera të
diakronisë së shpirtit shqiptar, pikërisht në moshën rinore të
baladës, Doruntina paraqet energean më të lartë psiqike të
një populli. Doruntina pa mëdyshje ka mundur të udhëtojë
1 Jung, Carl Gustav “Njeriu dhe simbolet e tij”, fq.95.