shkarko - Syri 3

Rusinë e shtypjes së popujve. Atje po kthehet me një
zhgënjim të thellë ndaj demokracisë perëndimore. Pra nëse
është liruar nga ideokomunizmi s’është shëruar nga misticizmi
ortodoks, njësoj si vet Tolstoi. Kjo i përngjet ikjes nëpër rrugët
e ëndrrës ku e ke ndjenjen e ikjes por gjithnjë mbetesh në të
njëjtin vend.
Provat e para, vetëm provat e para, ende pa arritur
rezultatet e mirëfillta të demokracisë, i provokuan leksemat e
programuara psikogjuhësore të ideokomunizmit. U bë e qartë,
sipas sprovimeve, se egoizmi i njeriut, si supremaci psiqike
tentonte, e do të tentojë edhe më, ta ruajë “identitetin” e
intelektualit ishkomunist. Shkrimtari, historiani, e të tjerë
intelektualë ishkomunistë, marramenthi, u dyndën në terrenin
e nacionalizmit më primitiv. Vërtetë kjo gjeneratë e pati më të
vështirë, sepse prej saj u kërkua mohimi i asaj që e kishte
krijuar, pastaj ripohimi i asaj që s’ishte krijuar e duhej të
krijohej. Jeta është shumë e shkurtër për t’i arritur të dyja.
Hezitimet e intelektualëve midis mohimit total të
krijimtarisë së tyre ideokomuniste dhe ripohimit, u treguan të
vështira, andaj fatkeqësisht u zgjodh rruga e tretë, rruga më e
pavërtetë, më tinzake, më demagogjike, më fatkeqe: rruga e
disidencës!
Autosugjestioni i disidencës filloi të rritet tek
shkrimtarët, historianët e tek të gjithë intelektualët, se
kundërshtimi politik paska pasë ekzistuar edhe në kohën e
monizmit, duke spekualuar deklarativisht me “antinomet”
politikogjuhësore. Ky autosugjestion i euforisë skizofrenike,
sot i jep mundësi ireale, fiktive, secilit të kritikojë, të sfidojë çdo
gjë pa kurrfarë ndjenje të masës deri tek ironia aq e qëlluar e
Dostojevskit: “Le të buajë vetëm një natë harta astronomike
tek fshatari rus, të nesërmen ta sjellë të korrigjuar”. Tash, sikur
fshatari i Dostojevskit, të gjithë jemi “zgjuar” të korrigjojmë në
mënyrë euforike hartën historiko-gjeografike dhe hartën e
astronomisë politike. Kjo situatë e ndërrimeve politike
gjithëevropiane, orvatet egërsisht të këmbejë me shpejtësi