shkarko - Syri 3

251 Gjuha si bazë ku krijohet mendimi
Në këtë fazë të zbulimit të entropisë së veprimit të
formimit tingullor të foljes, u formua fjalia predikative e
sintaksës së antikitetit. Atena doli nga koka e Zeusit e hyri në
fjalinë predikative të Aristotelit.
Pas kësaj fjalie siç dëshmon paleografia filluan tekstet
e shkruara, ku vendin e folësit e zë rrëfimtari e pastaj
shkrimtari; vendin e bashkëbiseduesit e zë protagonisti;
vendin e objektit e zë lexuesi.
Letërsia i kapërcente shekujt e shkrimtari -
protagonisti - lexuesi jetuan në korrespondim të referencave
morale, patriotike, folklorike, për t’u skllavëruar, përfundimisht
në trekëndëshin policor të letërsisë socrealiste. Në këtë
trekëndësh policor s’kishte më lexues në kuptimin e mirëfilltë
të fjalës por kishte hetues policorë, të burgosur dhe të
frikësuar në burgun psikopolitik. Tek secili, gradualisht, rritej
shqisa e ndrojtjes policore dhe krahas kësaj frike rritej gabimi
logjikogjuhësor.
Në fund të kësaj rruge të humbur tipologjikogjuhësore,
jo vetëm për shkrimtarin, apo në përgjithësi, për intelektualin
sockomunist, kudo qoftë ai, do të vlente thënia: “Njerëzit që
janë dëshmitarë të ngjarjes së lazrit janë të lemeritur”. Po
ndodhi që gjysma e botës, dëshmitare e ringjalljes së gjysmës
tjetër të botës nga vdekja politike, lemerinë nuk e ka shfaqur
për shkaqe të metabolizmit të shkatërruar. Atëherë ta
plotësojmë këtë apati me thënien e dytë të Borhesit: “... po
ndodhi dy e herë e mbinatyrshmja nuk është më e
tmerrshme”. E mbinatyrshmja po ndodh po jo dy herë. Është
hera e parë në historinë e njerëzimit që gjysma e botës po del
nga tirania ideokomuniste për të hyrë në botën e
demokracisë. Kjo “dalje” është diç e paprovuar më parë në
planetën tonë.
Shkimtari, intelektualët, e shumë struktura të tjera të
skllavëruara nga metabolizmi socrealist, të skllavëruara deri
tek fanepsja politike sa që para mrekullisë politike shprehen:
“Madje edhe jetën të ma merrte do të besoja në të”. (Jovi