shkarko - Syri 3

S’dihet për cilën, nga këto karakteristika apo për të
gjitha së bashku, poeti rus (sllav) Nikollai, me lot në sy pat
deklaruar: “Kur e lexova Migjenin qava pse nuk e kisha njohur
para dyzet vitesh”. Nuk e dijmë se për cilin poet tjetër shqiptar
do të kishte qajtur kaq mallëngjyeshëm poeti sllav.
Malësori i Migjenit fashitet, deri në sjellje tragjikokomike,
para nëpunësit të zyrës, për njëzet e pesë kilogram
misër - si antinomi sociopsikologjike e psudoshqiptarit folklorik
të “hipertrofuar” patriotikisht nga Gjergj Fishta. Më ngushtë se
në kohën e Migjenit, shkrimtari i vjetër, Pjetër Bogdani, i
paraqet kelmendasit e tij, kur në atë dimër të vështirë hanin
lëvore drunjësh sepse ndofta në kohën e Bogdanit nuk pat në
Shkodër një zyrë për shpërndarjen e misrit! Pjetër Bogdani,
malësorët e tij, nuk i zbriti në Shkodër për të marrë misër,
mbase edhe bëri keq! Bogdani kurrë s’e kishte parafolur atë
më të keqen se me relacionet e tij, me poezitë aq të dashura,
e më në fund me “Çetën e profetëve” nën sjetull, do të zbresë
para dikasterit të një shkrimtari pseudoblasfemist.
Në letërsinë tonë, pa më të voglin hezitim të nxënësit e
shkollës fillore, e deri tek studiuesit për Migjenin, është
mohuar “krenaria e rrejshme” në skenën morale të malësorit
shqiptar. Kësaj i ndihmon guximi i Migjenit që në Shkodër të
shpallë legal prostitucionin seksual - komercial, kur në
Gjirokastër Ramiz Kurti i Ismail Kadaresë vret një italiane të
gjorë të shtëpisë publike për ta shpëtuar sedrën familjare.
Ramiz Kurti, Gjirokastrit, e mbron me vrasjen jashtë kanunore
moralin e vet patriarkal, kur në të njëjtën kohë, në veri të
Shqipërisë, Lukja e Shkodrës e shiste moralin patriarkal aq lirë
e aq publikisht. Përkundër këtij morali të dyfishtë të gjithë
studiuesit e letërsisë e pranojnë realitetin e prokurorit të
letërsisë shqipe.
Sa do t’i ketë pëlqyer intimisht Migjenit kjo detyrë që ia
ngarkuan studiuesit mjerakë ne s’mund të konstatojmë, por ky
mendim na vën para supozimit: çdo të kishte ndodhur me
Migjenin po ta kishte përjetuar fizikisht socrealizmin shqiptar?