shkarko - Syri 3

faktorë, që e vëjnë në lëvizje “muzeun organik” të Konstantinit
brenda Doruntinës të kenë qenë: loti zhuritës i nënës dhe loti
zhuritës i Doruntinës, se sa forca përherë e rrejshme e besës.
Doruntina dhe Konstantini kanë udhëtuar brenda animusit të
Konstantinit e të Doruntinës - midis gjinisë femrore e
mashkullore.
Nga pozicioni ideokomunist, Ismail Kadare e konteston
çështjen “Kush e solli Doruntinën”, duke krijuar konfliktin
midis sedrës së smuar kombëtare dhe autoritetit të Kishës.
Mesazhi i Kadaresë është shumë i qartë: Kisha godet besën
shqiptare, dhe Doruntinën e shpall të dyshimtë moralisht, po
aq sa ringjalljen e përkohëshme të Konstantinit nuk e pranon
as në nivelin e ringjalljes së Lazrit. Andaj, Kadareja, në “Kush
e solli Doruntinën” e prononcon me të drejtë ideologjike
Kishën si antikombëtare dhe për qëllime të qarta ideopolitike e
bën gabimin e qëllimt kohor, sepse udhëtimi i Doruntinës
kishte përfunduar shumë shekuj para se të formohej Kisha
bizantine. Mund të thuhet mbase se udhëtimi i Doruntinës
kishte përfunduar edhe më parë se udhëtimi i Shën Palit në
Iliri. Në seancat e ekspertizave inkvizitore të ortodoksizmit, për
ta bërë ekzorciusin nga shpirti mëkatar dhe trupi e Doruntinës,
bëhen kalkulime kompremetuese gjuhësore brenda
sintagmave: “e solli dashnori”, “e solli tregtari”, “e solli
udhëtari”. Në seancat gjyqësore, gjuha e improvizuar e
dëshmitarit të rrejshëm nëpërmes njësive të dobëta sintaktike i
ngatrron rrugët e Doruntinës. Sipas Kadaresë, qëllimi politik i
gjyqit të Kishës pretendon një gjuhë tepër të kodifikuar e cila e
dobëson shenjuesin e rrejshëm - besën e shqiptarëve.
Në konfliktin e Kishës dhe kombëtares Doruntinën e
mbulon ideja politike. Konfliktin e Kishës dhe patriotizmit naiv
të shqiptarëve, e shfrytëzon ideokomunizmi, me “supremaci
dialektike” mbi të dyja: së pari akuzohet Kisha dhe shpallet
armike e popullit, pastaj i vjen radha patriotizmit, si
romantizëm naiv. Patriotizmit ideologjik të bodrumeve të
baladave, më së pakut i intereson gjendja shpirtërore e