shkarko - Syri 3

267 Gjuha si bazë ku krijohet mendimi
Gjuha si bazë ku krijohet mendimi
Në tekstet letrare, historike, sociofilozofike, filologjike,
e më gjerë, sistemi i GJUHËS dhe i TË FOLURIT është
retarduar brenda gëzhojave të zbrazëta gjuhësore deri tek
çorientimi etimologjik i fjalës vetëm për favorin e referencave
politike. Natyrisht se nuk dihet se sa kohë e gjatë dhe durim
shkencor do të duhet që të arrihet të nyjëtohen logjikisht,
strukturalisht, e etimologjikisht, të gjitha njësitë gjuhësore.
Sado gjatë të ndodhë ky proces “i shërimit” të njësive
gjuhësore doemosdo duhet të kalojë nëpër tri etapa:
1. Të nxjerren të gjitha njësitë gjuhësore nga inercioni i
retardimit politik, duke i dhënë secilës njësi gjuhësore
vlerën sadopak të ngjashme që e kanë sot njesitë
gjuhësore në demokracitë evropiane.
2. Të studiohen sistematikisht njësitë gjuhësore brenda
kompozicionit të dobët historikogjuhësor, bile
morfemat, dhe fjalitë e verifikuara të kohës së Buzukut,
Budit, Bogdanit, Bardhit, si glosematika jashtë ndikimit
bizantinoislamik. Tek pengesa bizantinoislamike ora e
fjalës shqipe ka filluar ta ngadalësojë ritmin, derisa në
shekullin tonë u ndal krejtësisht. Deshëm ne apo jo,
jemi të detyruar ta zemë fillin e këputur të
natyrshmërisë logjikogramatikore.
3.Pozicionit të fjalës, elementeve përbërës të
konceptit, gjymtyrëve të fjalisë predikative, si bazë e
tekstit, t’u kthehet gravitacioni strukturalohistorik
parabizantin