shkarko - Syri 3

ndjekje. “Iliada” mbeti e zbrazur si një amforë e lashtë. Ndodhi
ajo që doemos duhej të ndodhte: ikasit që kërkuan shpëtim
politikosocial në Shqipërinë komuniste e fituan lirinë e
barazisë sociale. Të gjithë donkishotët antiko-modernë, së
bashku me donkishotët e koalicionit gjithëevropianë kundër
Shqipërisë komuniste, sipas letërsisë socrealiste, ishin të
determinuar të mbyten në llucën fushore, nën “indeferencën
mospërfillëse e superiore të socializmit shqiptar”. Edhe emri,
mjaft konotativ i Gentit që dashuron Helenën është i moshës
trojane, që bashkë me Helenën përfundimisht shkëputën nga
vetëdija historike për t’u bërë qytetarë të socializmit shqiptar.
Të gjithë këta protagonistë të ikur nga amfora e “Iliadës” së
gardianit Homer, Kadareja i pagëzon politikisht, ua drejton
rrugët e historisë, i udhëheqë si pronari i Llambës së Aladinit
që urdhëron Ifritin. Këta protagonistë shfrytëzohen si faktorë
brenda difektit historik dhe dialektikës socpolitike.
S’është as e çuditshme as e pakuptueshme pse
sockomunizmit nuk i shkon për shtati ta pranojë se “Iliada”
shqiptare e titulluar “Lahuta e Malësisë” po ashtu kishte
mbetur një amforë e zbrazur. Në kohën kur Euterpa, Helena e
shumë greke të tjera të tragjedive, kërkonin strehim politik në
Shqipërinë sockomuniste, Shtozovallet, Zanat, të Mirat,
Floçkat, bukuritë e femrës frymëzuese të Gjergj Fishtës, ishin
shpallur të përdalura moralisht e politikisht. Të gjitha këto
bukuri femërore të Poemës Shqiptare, nën përndjekjen
moralopolitike, ngrihen flauri mbi Adria për të kërkuar azil
nëpër rrugët e dyshimta të Evropës. Këtë këmbim të muzave
greke me Zanat shqiptare do ta quajmë këmbim
politikofqinjsor, të cilin do ta gëlltisë lexuesi, shkrimtari dhe
gjithë kombi shqiptar. Por sockomunizmi, prej pozitave të
pabarabarta politike, vazhdonte ta nëpërkëmbë “folklorizimin”
e Fishtes së dënuar politikisht. Në të gjitha rregullat e lojës
s’vepron konkurrenca; në raportin e kritikës së sockomunizmit
ndaj Fishtës vepron ligji i “fituesit” ndaj “humbësit”. Nga pozita
shkrimtarit sockomunist, puna më e ndershme do të kishte