shkarko - Syri 3

Arti shtetëror i letërsive të verbëra
86
protagonisti i ri, i sjellë nga Lindja, nëpërmes fesë islame.
Megjithëse me një sjellje të ngathtë aziatike, i paaftë t’i
përshtatet konkurrencës kristijane e “patriotike”, protagonisti
aziatik, me ndihmën e pushtetit, provoi ta zë vendin kryesor në
trekëndëshin ideor të letërsisë shqipe. Bejtexhinjtë u bënë
përkrahësit zyrtarë të këtij protagonisti aziatik, sipas kritereve
të islamizmit. Islamizmi asnjëherë s’arriti të kuptojë se
shqiptarët e kishin mësuar teknikën e konvertimit konfensional
duke e mbijetuar idenë themelore të fesë.
Secili prej këtyre personazheve aziatikë që kishte
filluar të shprehë specifikat e veta, orvatej të zë pozicionin e
Beatriçes. Kodi i censurës Danteske, që kishte traditë të gjatë
pushteti mbi konstruktin psikofizik të heroit, në gjithë letërsinë
evropiane, ia bëri të qartë Virgjilit se në parajsë mund të hyjnë
vetëm të pagëzuarit e pushtetshëm. Virgjili mund të baritojë
vetëm në dy katet e para të arkitekturës hyjnore, të ferrit e të
purgatorit, por në katin e parajsës i ndalohet hyrja sepse
Virgjili është i kontaminuar me paganizëm. Virgjili nuk
dëshprohet pse e dëbon Beatriçja, përkundrazi, më mirë e
ndjente veten në katet e para - në zonën përjetimeve
senzuale. Ai i përkiste hedonizmit të rrushit, gjakut romak,
stimulseve të dashurisë senzuale. Për Virgjilin Beatriçja ishte
vetëm dekor i parajsës; krejtësisht afizike për filozofinë
romake.
Konkurrenca e Dantes dhe e Virgjilit, për ta zënë
pozicionin dominues të shkrimtarit, që në fillim nuk ishte e
barabartë. Dante Aligieri i shfytëzon të gjitha përparësitë
“moralopolitike” për ta fituar garën artistike kundër Virgjilit.
Danteja posedonte teskeren e pagëzimit, e cila i mundësonte
pa pengesë të hyjë në parajsë dhe ta realizojë dashurinë e
Beatriçes. Prej fillimit rregullat e lojës ishin të kurdisura në
favor të Dantes.