shkarko - Syri 3

Gustav Floberi i logjikës evroperëndimore, Ema
Bovarin e strukturon në trekëndëshin tipologjik:
V e t ë v r a s j a
e k o n o m i k e
c
E n t r o p i a e
P e n d i m i t
a
b
( M ë k a t i m o r a l )
Studiuesi i letërsisë shqipe që i ka lexuar me kujdes
këto dy variante do ta ketë vështirë ta caktojë pozitën e
letërsisë së vet midis këtyre dy trekëndëshave: atij puritan të
letërsisë ortodokse apo të këtij evroperëndimore që logjikisht i
afrohet paksa strukturimit shkencor. Sido që të vendosë,
studiuesit të letërsisë shqipe s’do t’i ndihmojë vetëm dëshira
për t’ia caktuar vendin kësaj letërsie.
Edhe Tolstoi pranon se fillimin dhe fundin e vepres i
strukturon gjuha, dhe për gjuhën e librave shkruan:
1.” Gjuha duhet të jetë e kuptueshme, popullore, pa
prishje të qëllimta dialektore (kërkohet gjuha manuale, e
popullit duke lënë anash gjuhën salloniane dhe gjuhen e
muzhikëve, vër. jonë).
2. Përmbajtja (syzheu) duhet të jetë e pranueshme,
reale... Tregoni, për shembull, historinë e Pjetrit të Madh. Ju
flisni: Aleksej Mihailoviqi i kishte tre djem - dy të mëdhenjtë
ishin të mirë dhe të mençur, jo të marrë - domethënë, ekziston
përveç kësaj mirësie e mençurie edhe tjetër aftësi për punë të
ndryshme; e mu këtë shkathtësi ata (dy djemt e mëdhenj) s’e
kishin pasur. Nxënësi tregon e thotë: Aleksej Mihailoviqi i