shkarko - Syri 3

me ngathtësi dinosauri. Andaj ky “disidenti” i letërsisë shqipe
ia paska nxjerrë pushtetit totalitar të vetmin sy polifemik. Po, le
të shpëtojë shkrimtari! Lexuesi prapë le të mbetet në
klaustrofobinë e trekëndëshit politik të letërsisë shqipe!
Të gjithë këta shkrimtarë socrealistë përpjekjet e tyre
artistike orvaten t’i vendosin në mënyrë diskrete jashtë tekstit.
Ata donë të thonë se s’kanë dashur të dalin jasht asociacionit
sikur tek muzika, piktura, baleti, pantomima ... vërtet në këto
arte shpaloset liria e përjetimit por këtu mungon ideja,
koncepti ... që shkrimtarit socrealist i ndalohej.
“Figura, në thjeshtësinë e vet, nuk kërkon kurrfarë
njohurie. Ajo i përket kryesisht ndërdijes. Sipas mënyrës së
shprehjes, ajo ende është e re; është gjuhë e re. Me risitë e
figurave të veta, poeti është në burimin e gjuhës. Për ta
caktuar saktësisht së ç‘mund të jetë fenomenologjia e figurës
poetike, për ta vërtetuar se figura ekzistonte para të të
menduarit, duhet thënë së poezia më parë është
fenomenologji e shpirtit se fenomenologji e mëndjes
njerëzore. Për këtë duhej qëmtuar dokumente mbi vetëdijen
ëndërruese 1)
“Ne nuk jemi në gjendje të meditojmë në një lëmi e
cila ka ekzistuar para gjuhës. Bile, edhe, nëse kjo tezë në
dukje e pamundëson thellësinë ontologjike, duhet të na lejohet
si hipotezë, për shkak të tipit adekuat që studjojmë në lëminë
e imagjinatës poetike.
Sipas kësaj, figura poetike, paraqitja e logosit, për ne
personalisht, është novatore 2)
Disa thonë se ekziston liria absolute e përjetimit
përpara zanafillës së mendimit, kurse të tjerët thonë se
transparenca e gjuhës nuk lejon asnjë mendim përpara se të
ekzistonte vet ajo (gjuha). Të tretët janë shkrimtarët e
1 Gaston Bashlar “Poetika prostora”, Beograd 1969, fq. 5
2 Gaston Bashlar “Poetika prostora”, Beograd 1969, fq. 10