shkarko - Syri 3

Arti shtetëror i letërsive të verbëra
310
studimit vetëm gjuhësor të “Mesharit”. Pas dështimit historik të
shqiptarëve në planin konfesional, përkundër dëshprimit,
Buzuku s’e humbi përkorninë t’ua kujtojë këtyre shqiptarëve
ditën e parë të shkollës kristiane me “Djalin shkapërdar”. Me
gjithë këto anonimitete, të qena e të paqena, edhe vlera e
“Mesharit” mbeti vetëm “nocion historik i gjuhës”.
Mbase Buzuku, Budi, Bogdani, Bardhi ... nuk mund të
besonin se premtimet e dikurshme të Barletit e Beçikemit ...
s’do t’i realizonin as nipërit e nipërve; nuk besonin se premtimi
i Barletit do të mbetej për jetë të jetës përtej detit bashkë me
pikëllimin e tij të madh.
Çdo gjë shqiptare në kohën e patriarkëve shqiptarë siç
ishin: Buzuku, Budi, Bogdani... shkonte aksidentalisht drejt
muzgut të historisë. Në pragun e këtij muzgu aziatik patriarkët
e fesë shqiptare u përpoqën ta gjëlbërojnë stinën e vdekur
shqiptare të gjuhës, historisë, fesë, e deri tek familja e atdheu.
Pas gjithë fatkeqësive biblike të shqiptarëve, erdhi më
në fund sockomunizmi, i cili, me “Dialektikën e vet famoze e
zgjidhi” gjithë historinë e ndërkyer shqiptare, duke e ndarë në
dy pjesë:
1."Dhjata e vjetër": prej Adamit shqiptar e deri tek
ideologjia sockomuniste.
2."Dhjata e re" prej sockomunizmit e deri në fund të
historisë.
Të gjithë “profetët” e Besëlidhjes së vjetër shqiptare,
prej Buzukut e deri tek Gjon Pagëzori (Migjeni) i letërsisë
shqipe, mbeten profetë të dyshimtë. Migjenit iu caktua detyra
e pagëzuesit të shkrimtarëve të rinj të letërsisë shqipe.
Shkrimtarët, si Jakov Xoxa, Shefqet Musaraj, Ali
Abdihoxha... e kuptuan metodologjinë letrare të kësaj ndarjeje.
“Lumi i vdekur”, sipas këtij klasifikimi, ka arritur njëfarë
skematizimi biblik të “Besëlidhjes së vjetër” siç është dyndja
drejt Myzeqesë, apo përmbytja, që ta kujton kohën e Nojës.
“Juga e bardhë”, strukturalisht i përket krejtsisht “Besëlidhjes
së re” ideologjike, sepse këtu institucionalizohet ideologjia.