shkarko - Syri 3

91 Çvendosja e parë ideoarkitektonike e personazhit
Arkitekti dhe krijuesi
Filozofia parakristijane Zotin e ka konsideruar si
arkitekt, ndonëse Shën Augustini e promovon Krijuesin e
vërtetë, i cili prej asgjësë krijoi materjen. Vështirsia u shpalos
pas vënies së pushtetit mbi këtë materje; pasi u zbulua gabimi
metodologjik i përdorimit të saj. Në këtë dihotimi të Arkitektit e
të Krijuesit konsiston filozofia panteiste e Naimit, e interpretuar
në mënyra të ndryshme ideologjike, duke ia lënë të hapur
përherë derën manipulimit. Ky interpretim ideor, për asnjë
moment, s’mund ta shpëtojë Naimin nga skëterra ideologjike.
Kjo filozofi e Naimit s’do të merrej në konsideratë, po mos të
ishte pikëvështrimi i kategorisë gjuhë idiomatike, si demagogji
kombëtare. Njësoj si në filozofi, edhe në gjuhën e Naimit
bëhen ristrukturime pseudopatriotike në rrafshin horizontal
dhe vertikal: shenja gjuhësore shkëputet nga konteksti historik
dhe indirekt shenja gjuhësore ngarkohet me gabime
tradicionale. Fundi i këtij procedimi, jo vetëm tek Naimi, (pasi
lexuesin e ven në pozitë inferiore, të pleksur me rrezikun
ideologjik) por edhe panigjerikun e ideologjisë partiake e ven
para dilemës: ta shpallë Partinë Komuniste Krijues apo
Arkitekt. Karizma ideokomuniste më tepër e lakmonte
Krijuesin, ndonëse më shumë i përkiste Arkitektit. Panigjeriku
ideologjik e zgjodhi mundësinë e tretë: sintezën e Krijuesit dhe
Arkitektit; bën atë sintezën përfundimtare të rrugës së gjatë,
deri tek kufiri i Apokalipsës mendore, psiqike e morale. Puna e
Arkitektit ideologjik fillon nga kufijtë më të dyshimtë të
letërsisë shqipe e vazhdon deri tek piramida malicioze e
Migjenit, ndërsa puna e Krijuesit fillon tek kjo piramidë e
vazhdon deri në kohën tonë. Të gjithë banorët e Dhjatës së