Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

1500 JERZY KLOCZOWSKIdom6w przez kobiety pochodzCjce z upl'zewilejowanych warstwspoleczeilstwa, ksiCjzCjt, moznych rod6w rycerskich, a w n ajwi~kszychmiastach takze patrycjatu miejskiego.¥le Wroclawiu w poczCjtkach XVI wieku w obu tamtejszychklasztorach zeilskich, u klarysek i u dominikanek, znajdowalo si ~!Cjcznie 115 si6str wobec niespeina 300 zakonnik6w; do grupyzakonnic nalezaloby jeszcze dodac 5 pustelnic wroclawskich. Niewykluczone, ze istniej Cjcy we Wroclawiu stosunek liczby zakonnik6wi zakonnic odpowiadal 6wczesnym stosunkom w szerszejskali.W istniejCj cych warunkach ubozsze czy ubogie kobiety grupowaly si~ w luznych i mniej tnvalych wsp61notach, siabo na og6luchwytnych w zr6dlach. Blizsze przedstawienie geografii i ' statystykitych wsp6lnot w sredniowieczu polskim nie jest wobecnymstanie badan mozliwe. Pewnym jest, ze byly to z reguly grupymale, zyjqce w wi ~ ks z ych osrodkach miejskich i latwo wymykajqcesi~ kontroli koscielnej, co stwarzalo w XIV-XV stuleciu nie maloproblem6\v. Juz w XIII wieku spotykamy si~ na Slqsku z takzwanymi Beginkami, kt6ra to nazwa obejmowac zacz~la w tymczasie na p61nocy europejskiej ten wlasnie rodzaj ugrupowan.Latwo wskazac kilkanascie miast, gl6wnie slqskich i pomorskich,w kt6rych w ciqgu XIII i XIV stulecia wspomniane Sq beginki.W p6zniejszym czasie, w XV i poczqtkach XVI wieku, rozwijajCjsi~ g16wnie domy regularnie zyjqcych we wsp61notach "tercjarek",a wi~c kobiet nalezCjcych do tak zwanych pMniej trzecich zakon6w,gl6wnie przy dominikanach oraz franciszkanach-obserwantach,zwanych u nas bernardynami. W XVI \vieku znamy kilkanascietakich grup bernardynek we wszystkich prawie wi ~ kszych miastach,w kt6rych zakon si~ znajdowal. W Krakowie istnialy zresztqaz trzy takie grupy skupione wok61 jednego klasztoru ber ­nal'dYl1skiego.V. MENDYKANCI 'W stosunku do wszystkich, dotqd om6wionych form zycia wsp61­ncgo mniszego czy kanoniczego, za kony iebracze r6znily si ~ zasadniczozar6wno podstawami gospoda rczymi jak i - przedewszystkim - programowo innq koncepcjq zycia wsp61nego i dzial