Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

1458EUGENIUSZ WISNIOWSKIDUCHOWIENSTWO W takich to terytorialnych ramach parafii prowadzil dzialalnoscduszpasterskq kler parafialny.Jest rzeCZq zrozumialq, ze w poczqtkowym okresie po przy j ~ciuchrzescijanstwa prac~ misyjnq i duszpasterskq na gruncie polskimprowadzil kler naplywowy. Wczesnie jednak zacz~la tworzyc si~kadra duchowienstwa miejscowego. Wzmianki 0 Polakach w eremiemi~dzyrzeckim, 0 kleryku Boguszu w otoczeniu sw. WOjciecha,o pobycie Polakow w klasztorach wloskich w poczqtkach XI w.,czy wreszcie presbiter prowadzony wsrod jencow polskich w r. 1038,w czasie najazdu czeskiego, dowodzq, ze w Polsce, tak jak gdzieindziej,rekrutacja kleru sposrod elementow miejscowych byla odpoczqtku troskq czynnikow, kierujqcych chrystianizacjq kraju. 0 ilepoczqtkowo przewag~ wsrod duchowienstwa mieli prawdopodobniezakonnicy, 0 tyle od okolo polowy XI w. wzrasta coraz bardziejliczba duchowienstwa swieckiego. Juz biskup krakowski Aron probowalujqC duchowienstwo swojej diecezji w ujednolicone przepisyzycia, 0 ktorych blizej trudno cos konkretnie powiedziec, a w czasachWladyslawa Hermana istnia1a tu szko1a katedralna. Prawdopodobniepodobna szkola istniala w tym czasie rowniez w Gnieznie.By1y one zaopatrzone w kolekcj~ kanonistycznq Iwona z Chartres,tzw. Tripartit~, sluzqcq m, in. niewqtpliwre do ksztalceniaduchowienstwa. Jakkolwiek wydaje si~, ze w XII w. kler miejscowyzdecydowanie przewaza1, to jednak mozna stwierdzic, ze przez ca1esredniowiecze mia1 miejsce naplyw obcego duchowienstwa na ziemiepolskie. W r. 1248 legat papieski Jakub stwierdzil na synodzie odbytymwe Wroclawiu, ze slyszal i osobiscie przekona1 si~, iz dopolskiej prowincji koscielnej przybywa wielu duchownych nizszychswi~cen, zbieglych ze swego kraju, dla uzyskania tutaj swi~cenwyzszych. W r. 1285 arcybiskup Jakub Swinka zakaza1 stanowczooddawadla beneficjow koscielnych, z ktorymi zwiqzane bylo duszpasterstwo,w r~ce obcokrajowcow, nie znajqcych j~zyka miejscowejludnosci, l~czycki zas synod prowincjonalny z r. 1287 zakaza1plebanom przyjmowania na stanowiska nauczycieli szkol,istniejqcych przy ich koscio1ach, Niemcow, nie znajqcych j~zykapolskiego. Zakazy te swiadczq nie tylko 0 nap1ywie obcego kleru,ale zdajq si~ rowniez wskazywac na istnienie wystarczajqcej ilosciduchowienstwa polskiego dla zaradzenia powstajqcym potrzebomduszpasterskim. Zakazy te nie odnios1y jednak zamierzonego skutku.gdyz w poczqtkach XV w . Miko1aj Kurowski jako biskup w1oclawskinakaza1, by pleban, nie znajqcy j~zyka swych parafianpostara1 si~ pod karq utraty beneficjum 0 kaplana znajqcego ichj~zyk . Nakaz ten powtorzyl on kilka lat pozniej jako arcybiskup