Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

DIECEZJE I PARAFIE W XIX I XX W.1645Przec. Jiczi:ra LiczbaL.p. Miasto wiernych wiernychl1a 1 parafi~w tys.5 Bydgoszcz 19166 115 6 Cz~stochowa 18333 110 7 Chorzow 16000 96 8 Poznan 14777 251 9 Krakow 11562 185 10 Wilno 11 250 135 11 Lw6w 9294 158 Jak widac z powyzszej tabeli 0 wysokosci przeci~tnej liczby wiernychw parafii decyduje nie tylko wielkosc miasta ale takze i tow stopniu zupelnie zasadniczym, jego tempo rozwoju i charakter.Stare, b~dqce od setek lat siedzibami biskup6w miasta, takie jakPoznan, Krak6w, Lw6w czy Wilno, majq nizsze przeci~tne zaludnieniaparafii niz mniejsze ale mlodsze miasta nie majqce takichtradycji, jak Sosnowiec, Katowice, · Bydgoszcz, Cz~stochowa czyChorz6w.W miastach liczqcych co najmniej 20000 katolik6w mieszkalow 1937 r. ok. 3664 tys. katolik6w, co stanowilo 16,7010 og6lu wiernych.W miastach tych pracowalo 636, a wi~c zaledwie 9,4 ogoluproboszcz6w i wikarych. W rezultacie na jednego ksi~dza zatrudnionegobezposrednio w duszpasterstwie ' parafialnym wypadalow miastach 5 672 wiernych, podczas gdy przeci~tna dla resztykraju wynosila ok. 2600. Oczywiscie w miastach tych skupieni' byli wszyscy prawie rektorzy kosciol6w i prefekci szk61 srednichoraz znaczna cz~sc prefekt6w szkol powszechnych. Ponadto cz~scksi~zy zatrudnionych w miastach na funkcjach nieduszpasterskich(profesorowie, pracownicy kurd) rowniez w jakiejs mierze bralaudzial \v pracy duszpasterskiej. Niemniej stwierdzic mozna, zemiasta byly w znacznie gorszej sytuacji, pod wzgl~dem opiekiduszpasterskiej ksi~zy, -niz wies.Stwierdzenie to, na pozor zupelnie oczywiste, mowi jednak 0 zasadniczymprzelomie, jaki dokonai si~ pod tym wzgl~dem w ciqguXIX i XX wieku. Wszak jeszcze w koncu XVIII, a prawdopodobniei w polowie XIX wieku miasta, kt6rych ludnosc byla wtedy znaczniemniej !iczna, skupialy wi~kszosc kleru. Duze osrodki miejskie koncentrowalygo szczeg6lnie wok61 katedr, kapitul i wielkich kosciolowparafialnych, takich kosci61 NMP w Krakowie. _Nasuwa si~ w zwiqzku z tym szereg pytan, czy te wlasnic dysproporcjew zakresie liczby wiernych w parafii i ilosci ksi~zy zatrud­