Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

ZAKONY W XIX I XX W 1677W 1908 otworzylo w Oswi~cimiu SWq pierwszq placowk~ TowarzystwoSalezjanskie, dynamiczne i nowoczesne zgromadzenie wychowawcze.Szybko si~ pclonizuje (w 1904 otwarto nowicjat polski).Ok. 1905 r. posiada 2 do my z 46 zakonnikami.Drugie mlode zgromadzenie obce, ktore przybylo do Galicji ­to salwatorianie (1900 r.), zajmujqcy si~ wychowaniem, propagowaniemdobrej prasy i rekolekcji. (Ok. 1905 r. 1 placowka z 7 zakonnikami).Przed rokiem 1914 na terenie Galicji osiedlily si~ jeszcze ponadtonast~pujqce zgromadzenia: saletyni, Bracia Szkolni, pallotyni, kamilianie.Byly to jednak pierwsze paroosobowe zawiqzki, ktorew owym okresie nie odegraly istotniejszej roli w zyciu zakonnymzaboru.Osobno nalezy wspomniec 0 zgromadzeniach pochodzenia polskiego.Jest rzeCZq charakterystycznq, ze proces ich powstawania,wzgl ~ dnie osiedlania si~ w zaborze nast~pujenie tylko po nasileniuanalogicznego ruchu kobiecego, ale nawet juz po ozywieniuzycia zakonnego m~skiego przez jezuitow i formacje obce.W r. 1880 osiedlila si~ tu od dawna uformowana kongregacjazmartwychwstancow. Prowadzili oni dwie placowki wychowawcze:we Lwowie (internat ruski) i w Krakowie. Praca w kraju bylajedynie marginesem dzialalnosci zgromadzenia, skoncentrowanejw Rzymie, na misji bulgarskiej oraz w szeregu placowek emigracyjnychw Europie i Ameryce.W ostatnich latach XIX w. powstaly w Galicji dwa polskiezgromadzenia pozostajqce do 1914 r. w stadium organizacji i kon­. stytuowania si~ prawnego. Albertyni, zalozeni w r. 1888 przezbr. Alberta Chmielowskiego (t 1916), rozpocz~li prac~ w 1891,zaj~li si~ najgorszq n~dzq miejskq oraz starcami i uposledzonymi.W okresie I wojny liczyli ok. 40 czlonkow i prowadzili 8 placowek.Biedotq za j ~ li si ~ rowniez pMniejsi michalici, zalozeni w r. 1897przez ks. Bronislawa Markiewicza (t 1912). Kongregacja nawiqzywalacz~sciowo do koncepcji salezjanskiej, stanowiqc prob~ jejcalkowitej adaptacji do warunkow polsk ich, w duchu "pracy organicznej" i "pracy u podstaw". Michalici pracujqc pier wotll ie jnkostowarzyszenie swieckie pod naZWq "Powsciqgliw osc i Praca",prowadzili zaklady ksztalcenia zawodowego £ila najubozszej mlodziezy.Chociaz malo liczni posiadali przed 1914 r. najwi~k sz qwsr6d kongregacji Galicji. ilose podopiecznych. Oba powyzsze zgromadzeniap rz~s trzega ly mocno wraz ze swymi ga l~z iami zenskimizasady daleko posuni ~ tego ubostw a i utrzymywania si ~ z pracywlasnych r&k.Wzrost liczby rodzin zakonnych m~skich , k1asztorow i zakonnik6wilustruje tabela: