Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

1520 WIESLA W MULLERbogatsze biskupstwa. Droga do sakry biskupiej prowadzila najcz~sciejpoprzez kancelari~ krolewskq, zasluzenie si~ krolowii protekcj~. Z urz~dem podkanclerskim otrzymywalo si~ zwyklejakies mniejsze biskupstwo. Nominacja zas na bogatsze byla cze.­sto - przy zasadzie zabraniajqcej lqczenia urz~dow panstwowychz bogatymi biskupstwami - pretekstem do pozbycia si~ niewygodnegokanclerza lub podkanclerzego. Biskupstwo dnwalo przytym miejsce w senacie. Uprzywilejowani byli pod tym wzgl~demtylko bisl}upi katoliccy z wyjqtkiem wroclawskich i bakowskich,ktorych diecezje, wchodzqce w sklad polskich metropoIii lezaly jednakpoza granicami Rzeczypospolitej. Episkopat rzymsko-katolickibronil bardzo skutecznie swej wylqcznosci w tym zakresie az dorozbiorow. Pierwszy metropolita unicki wszedl do senatu dopierow okresie sejmu czteroletniego.Na znaczenie biskupa w Polsce przedrozbiorowej obok jegomiejsca w hierarchii koscielnej i godnosci senatorskiej niemalywplyw mialo uposazenie biskupstwa. Te trzy czynniki lqczylysi~ zresztq ze sobq nierozdzielnie. - 1m wi~ksze i wainiejszebiskupstwo i wi~ksze dobra, tym wyi.sze miejsce w senacie. Stqddobijanie si~ 0 lepsze biskupstwa i bardzo cz~sto przechodzeniebiskupow ~ jednej diecezji do drugich, tym bardziej, ze roi.nicew dochodach z poszczegolnych diecezji byly olbrzymie. Obliczonyprzez T. Dlugosza na podstawie na pewno malo precyzyjnychdanych z akt Kamery Apostolskiej, przeci~tny doch6d rocznyz poszczeg61nych biskupstw polskich w ciqgu XVII i XVIII wiekuoddaje jednak dose prawidlowo r6znice pomi~dzy tymi biskupsi\/vami.W dukatach rzymskich doch6d ten wynosil:Krak6w 56000 2mudz 5000Wroclaw 55000 Luck 5000Gniezno 26000 Kamieniec 4000Warmia 17000 Lw6w 4000Wloclawek 15000 Kij6w 2000Plock 11 000 Chelm 1000Przemysl 9000 Bak6w brak danychWilno 9000 InflantyPoznan 8000 SmolenskChelmno 5000Szczytem kariery jako pierwsza godnose w Kosciele polskimbylo arcybiskupstwo gnieznienskie. Nie bylo one jednak najbogatsze.Zdarzaly si~ tez wypadki, i.e biskupi krakowscy wolelizrezygnowae z godnosci prymasowskiej znacznie bardziej absorbujqcejprzy mniejszym uposazeniu arcybiskupa. Nie liczqc Ba­