Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

1502JERZY KLOCZOWSKItyle, ze mozna bylo podjqc smialq i planowq akcjE;> wyslania nowychgrupek do Pragi czeskiej, Wrodawia, Kamienia zachodnio­-pomorskiego, Gdanska, Plocka i Sandomierza. Wytyczono w tensposob granice prowincji dominikan6w polskich, na ktorej czelestanql w 1225 roku Gerard z Wrodawia, swiel.o przybyly ze studiowparyskich. W ciqgu najbli:i:szych kilkunastu 1at powstalynadto konwenty dcminikanskie w Raciborzu, Poznaniu, Sieradzu,Brzesciu Kujawskim, Chelmnie i E1b1qgu, dziE;>ki czemu wszystkieglowne dzie1nice Polski oraz teren zaj~ty swiezo przez Krzyzakowuzyska1y w1asne k1asztory. Do poczqtkow XIV wieku powstalow sumie w prowinicji polskiej, poza Czechami i Morawami, 32klasztory.Dominikanie w Polsce, jak i gdzie indziej, .osiadali w XIII w.programowo w cenirach zycia spolecznego, w miastach. Podobnieczynili w zasadzie franciszkanie jak i inne zakony l.ebracze.DziE;>ki temu tel. prawie wszystkie z nieco wazniejszych miast po1­skich XIII wieku uzyskaly wlasne klasztcry zebracze, a niektorez nich nawet dwa, franciszkanski i dominikanski.F ran cis z k ani e doprowadzili do utworzenia pierwszychk1asztorow na ziemiach polskich we Wroclawiu, Krakowie, Inowroclawiui Toruniu u schylku trzydziestych lat XIII w. w okolicznosciachniezbyt jasnych. Odwrotnie od dominikanow, pierwszete domy wiqzaly si~ z osrodkami franciszkanskimi powstalymiwczesniej \V Pradze. W przeciqgu XIII wieku na obszarze Polskilqcznie z calym Pomorzem i Prusami powstaje w przyblil.eniuoko1o 40 konwentow franciszkanskich, mi~dzy innymi w Gnieznie,Kaliszu, Opolu, Swidnicy, Szczecinie. Szczego1nie zaznaczy1a si~koncentracja tych konwentow na Slqsku, gdzie istnialo ich okolo1300 roku al. dwadziescia, a wi~c polowa ogolnej sumy.Gdy do znanych juz liczb klasztorow dominikanskich i franciszkanskichdol1jczymy kilka klasztorow l.ebraczego zakonu augustianow-eremitowistniejqcych na Pomorzu, uzyskamy cyfr~ okolo75 domow mendykanckich istniejqcych oko10 1300 roku na interesujqcymnas terytorium.W ciqgu XIV i XV stu1ecia liczba ta ulegnie zwi~kszeniu takw wyniku powstania nowych k1asztorow istniejqcych juz od XIIIwieku zakonow, jak i przybycia nowych galE;zi mendylvanckich.l3iorqc pod uwag~ na razie ty1ko wyzej okreslone terytorium PolskiPiastowskiej wraz z Prusami stwierdzic mozemy wzrost liczbydom6w dominikanskich 0 okolo 13 zas franciszkallskich 0 okolo II.SCI to z reguly domy mniejsze w mniejszych miejscowosciach z wyj