Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

PARAFIE W XVI-XVIII W. . 1557B~dq to wi~c bractwa zawodowe (cechowe), ktorymi tu blizej nieb~dziemy si~ zajmowae oraz charytatywne i czysto dewocyjne.Do bractw typu charytatywnego nalezalo np. rozpowszechnianew drugiej polowie XVIII w. bractwo milosierdzia, ktorego popularyzacja(w diecezji plockiej np. w r. 1777) miala na celu organizowanieopieki nad ubogimi i chorymi poprzez zakladanie dlanich przytulkow i szpitali przy kosciolach parafialnych a nawet,w porozumieniu z wlascicielami, W wi~kszych wsiach. Dochody naten cel mialy zapewnie istniejqce fundusze szpitalne lub tez ofiarnosespoleczenstwa (skarbony). Bractwu temu podporzqdkowywanowszystkie inne bractwa typu charytatywnego. Sposrod bractwdewocyjnych najpopularniejsze byly w omawianym okresie bractwarozancowe, szkaplerzne oraz bractwo sw. Anny propagowane i zakladaneprzez klasztory dominikanow, karmelitow i bernardynow.Nalezy rowniez wspomniee 0 innych bractwach dewocyjnych zakladanychna czese roznych swi~tych. W XVII w . przybywajq nowebractwa, jak np. bractwo Bozego Ciala zwiqzane z rozwijajqcymsj~ wowczas kultem eucharystycznym. W tym tez czasie zanikajqniektore bractwa istniejqce w okresie wczesniejszym. Tak np.zanika bractwo literackie (umiejqcych pisae i czytae), co zdajesi~ lqczye z ogolnym upadkiem oswiaty w tym czasie. Ogolnienalezy podkreslie duzy rozwoj bractw w XVII i XVIII w. Nie liczqcbractw cechowych np. w dekanacie nowosqdeckim bylo w koncuXVI w. 5 bractw, w wieku zas XVII bylo ich juz 17, a w XVIIIaz 27, w tym 13 przy kolegiacie sw. lVIalgorzaty w Nowym Sqczu.Podobny w zrost brach,y" obser wuje si