Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

1604 ADAM CHRUSZCZEWSKIw Siemiatyczach w latach 1720-85 - 303, we Lwowie za okres1748-80 - 130 misji. J ezuici, w opanowanych przez innowierc6wBelZycach na Lubelszczyznie, w 1632 1'. wyspowiadali 3.000 wiernychz okolicznych wsi. Misje trwaly zwykle par~ tygodni, aleczascm nawet kilka miesi~cy.Zawsze aktualna i ciqgle przejawiajqca si~ w dzialalnosc.i zakon6wstarej i nowej formacji byla sprawa opieki nad ludzmiw jakikolwiek spos6b uposledzonymi. Najcz~sciej dzialalnosc charytatywnaujmowana byla w ramy stalej opieki nad starcami,chorymi fizycznie i umyslowo w szpitalach i przytulkach. Szpitalnictwuposwi~cajq si~ niekt6re zakony kanonik6w regularnychi kleru regularnego. Jedynym specjalistycznym, kleryckim, zgromadzeniemszpitalnym w Polsce jest kanoniCki zakol1 duchak6w.Konsekwentnie realizuje on to zadanie w ciqgu calego okresu swegoistnienia i jest chyba jedynym zakonem starej formacji, kt6regoprogram i konkretna praca pokrywaly si~ ze sobq i nie ulegalyzmianom. Duchacy nigdy jednak nie byli liczni i utrzymywalikilka tylko szpitali mi~dzy innymi w Krakowie, Sandomierzu,Kaliszu. R6wniez bozogrobcy programowo zajmowali si~ szpital·­nictwem i prowadzili kilka tego typu plac6wek, takze w XVII­XVIII w. Sposr6d kleru regularnego szpitalnictwem na szerSZqsk al~ zajmowali si ~ jedynie misjonarze. Obok misji i pracy naparafiach szpitalnictwo jest traktowane przez nich, w warunkachpolskich, jako jedno z podstawowych zadan. P owolujq oni do. zyciaszpitale i przytulki niemal wsz~dz i e tam gdzie si ~ osiedlajq. Niejednokrotniem isjonarze ograniczajq si ~ jedynie do zorganizowaniaplac6wk i, powierzajqc prowadzenie jej siostrom milosierdzia(szarytkom). 1m tez Warszawa zawdziE:cza pierwszq now oczesnqaptekE:. Jezuici natomiast inicjujqc zakladanie szpitali kierujqdo pracy w nich licznie powolywane przy kOl1wentach bractvvasw. Lazarza oraz sw. Nikodema i J6zefa z Arymatei a takze bract,vamilosierd.... Opr6cz regularnej opieki szpitalnej wielu czlonk6wr6znych za'!on6w, w tym takze jeztiit6w, pracowalo ofiarnie w czasiecz~stych w tym okresie a szczeg6lnie w pierwszej polowieXVIII w. - epidemii, niosqc pomoc materialnq i duszpasterskqtysiqcom chorych i umierajqcych. Np. w latach 1708-10, 150 jezuit6wzmarlo w wyniku zarazenia si~ podczas prac na terenachobj~tych. zarazq. Opiek~ nad chorymi sprawowal takze jedynyw Polsce tego okresu laicki zakon bonifratr6w. Znaczenie dzialalnoscibonifratr6w jest tym wi~ksze, ze wlasnie tylko oni w tychczasach zajmowali siE: chorymi umyslowo, prowadzqc specjalneszpitale czy domy opieki. W sumie utworzyli bonifratrzy kilkanascieszpitali. Najwi~ksze z nich byly w Krakowie na ] 2 16zeki w Warszawie na 34 16zka (1760). W XVIII w. w Polsce istnial