Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

1392SLOWO WSTE;PNEg ~ sto i rzadko zaludnione), ukladu stosunk6w spolecznycb,stanu gospodarczego, organizacji spoleczenstwa, panstwa itd.Historia Kosciola katolickiego, podobnie jak i bistoria innychKoscio16w i wyznan, stanowi bardzo waznq cz~sc tak poj~tejhistorii; dla ludnosci polskiej zas hi.storia ta rna z r6znychwzgl~d6w szczeg6lnie doniosle, wr~cz zasadnicze znaczenie.Stqd tez, jak mniemamy, waga podj~tego tematu nie tylko dlahistorii Kosciola, ale takze historii Polski.Kladqc tak wielki nacisk na opracowanie tego, co mozna bynazwac "socjografiq historycznq", pozostajemy w zupelnejzgodzie z tymi kierunkami wsp6lczesnych nauk spolecznychzajmujqcych si~ obecnymi czasami, kt6re za punkt wyjsciabadan przyjmujq wlasnie koniecznosc opracowania mozliwiegruntownej ;,socjografii" badanej spolecznosci i to oczywiscie socjografiiobejmujqcej podstawowe elementy geografii demografii,ekonomii, ustroju te jze spolecznosci. Ogromny sukces wspotczesnejsocjologii religii, zapoczqtkowanej jakze niedawno, boprzed samq II wojnq swiatowq przede wszystkim we Francji,lqczy si~ mi~dzy innymi z przyj ~ ciem zasady, ze mozliwiepeIne opracowanie socjograficzne danej spolecznosci stanowicmusi . punkt wyjscia do dalszych badan socjologicznych.W chwili obecnej duza liczba diccezji rzymsko-katolickichw Europie zachodniej i obu Amerykach posiada juz mniej lubbardziej gruntowne opracowania socjograficzne swe j aktualnejsytuacji. Zagadnieniem naczelnym tych licznych opracowan,organizujqcym niejako caly zebrany material, jest sprawa wypelnianiapraktyk religijnych przez og6I ludnosci katolickiej.Coraz l::ardzie j przyzwycza jamy si~ juz na codzien do zaczynaniarozwazan na temat sytuacji religijnej w danej grupie spolecznej,wsi, miescie, parafii, diecezji, od orientacji w procentach praktykujqcychwyznawc6w r6znych kategorii plci, wieku, sytuacjispolecznej itd. Jednoczesnie jednak coraz wyrazniej widacniedostatecznosc tego typu analizy, powierz~hownej bqdz cobqdz i latwo mylqcej zwIaszcza wtedy, gdy pr6buje si~ wyciqgacz ustalanych cyfr wnioski zbyt daleko idqce i generalizujqce.W ostatnich zwlaszcza latach ·zaznacza si~ w nauce coraz silniejsza reakcja przeciwko uproszczonym, rzec mozna dyletanckimsposobom wykorzystywania i rozumienia nagromadzonychdanych. Wlasciwa interpretacja danych statystycznychdotyczqcych aktualnych praktyk domaga si~ bowiem nie tylkorozszerzenia badan na histori~ tychze praktyk w badanym rejoniei spolecznosci, ale takze rozpatrzenia jakosci tychze praktyki ich znaczenia w swiadomosci i zyciu ludzi zar6wnow naszych czasach, jak i przeszlosci. Znakomity uczony fran­