Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

1602 ADAM CHRUSZCZEWSKIw organizowaniu uroczystosci odpustowch i pielgr zymek zwiqzanychg16wnie z miejscami kultu obraz6w. Dqzq tez do podniesieniaich rangi przez wprowadzenie zwyczaju koronowania slawniejszychobiekt6w kultu. W XVIII w. odbylo siEl takich koronacji 25. JakchEltnie brano udzial w tego typu uroczystosciach, swiadczq wymowniedane dotyczqce k oronacji obrazu w kosciele bernardyn6ww Sokalu w roku 1724. W ciqgu dwutygodniowych uroczystoscirozdano wtedy ponad 90.000 komunikant6w. Zakony nie poprzestajqjednak na rozwijaniu starych miejsc kultu - lecz tworzqnowe. Najbardziej charakterystycznym przykladem tego zjawiskajest wznoszenie, na rozleglym niejednokrotnie terenie, wiencak aplic poswiElconych zyciu NMP i MElce Pa11skiej. Te "NoweJerozolimy", czy jak siEl powszechnie przyjEllo je nazywac ­kalwarie, powstajq na terenie calej Rzeczpospolitej. Do bardziejznanych nalezq kalwarie: paclawska, wilenska i zebrzydowska.Stajq siEl siEl one, podobnie jak miejsca czci oddawanej obrazomMatki Bozej (CzElstochowa), wielkimi osrodkami pielgrzymkowymio rozleglym zasiElgu terytorialnym. Natomiast w miejscowosciachmniejszych, nie dajqcych klasztorom mozliwosci wielostronnegooddzialywania, zasadniczego znaczenia nabierala dzialalnosc penitencyjna.Wystawne nabozenstwa, odpusty i koronacje orazkalwarie byly wylqcznie niemal domenq zakon6w rodziny franciszkanskieji dominikanow.Oddzialywanie zakon6w na duchowienstwo swieckie nie konczylosiEl z chwilq opuszczenia przez alumn6w mur6w seminarium.Klasztory pelnily bowiem funkcje dom6w rekolekcyjnych dladuchowienstwa parafialnego. W czasie nas interesujqcym, zdobywajqsobie coraz wiElksZq popularnosc wzory wypracowane w tymzakresie przez jezuit6w. Kler swiecki zobowiqzany byl do odprawianiarekolekcji. Polecenia biskup6w i wizytatorow, w tej mierze,wskazujq nawet zakon i klasztor, w kt6rym nalezy odbyc przepisanerekolekcje. NajczElsciej kierowano ksiElzy do jezuit6w, misjonarzy,bernardyn6w i reformat6w. Innym waznym srodkiem formowaniakleru i podnoszenia jego poziomu byla szeroka akcja wydawniczaprowadzona g16wnie przez jezuit6w i inne zakony nowejformacji ale takze przez dominikan6w, franciszkan6w i bernardyn6w.Spod pras tloczni zakonnych wychodzily takze druki przeznaczonedla szerszego krElgu odbiorcow, g16wnie w postaci modlitewnik6wi spiewnik6w.Najbardziej zindywidualizowanq fqrmq docierania do okreslonychsrodowisk bylo kaznodziejstwo i opieka kapelanska. Stanowiskakaznodziejow kr6lewskich czy sejmowych powierzane bylynajczElsciej 'jezuitom a 0 zaszczyt wyglaszania kazan przed kr6lemubiegali siEl przedstawiciele wielu zakon6w. Domy magnackie