Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

•]540 STANISLAW LITAKponadto wezmie si~ pod uwag~ cz~ste wypadki nierezydowaniaduchownych i niskq, jak si~ wydaje, \vydajnose pracy duszpasterskiejksi~zy, to rzeczywiscie cz~sto mogi miee miejsce dotkliwybrak duchowienstwa.Byloby rzeCZq interesujqcq uchwycenie zmian zachodzqcychw stosunkach liezbowych mi~dzy klerem a ludnosciq katolickqw XVII i XVIII w. Zagadnienie to jest dotychczas prawie zupelnieniezbadane, stqd tez mozemy je tll jedynie zasygnalizowae jakoproblem dla przyszlych badan.Na pewne zmiany w tym zakresie w kierunku podwyzszenia si~liczby kleru moglyby juz wskazywae niepelne dane dotyczqcepewnych terenow. Pytanie, 0 ile to odpowiadalo zmianom zachodzqcymw zaludnieniu.Na podwyzszenie si~ liczby duchowienstwa parafialnego wskazywalybybadania sondazowe przeprowadzone na terenie dekanatukazimierskiego w diecezji krakowskiej, ktore wykazaly, ze ·pOCZqwszy gdzies od polowy XVII w. liczebnose kleru na parafi~zwi~kszyla si~. Pewna stabilizacja pod tym wzgl~dem zaczynawyst~powae od drugiej polowy XVII w. i trwa az do lwncaw. XVIII. Tak wi~c podczas gdy w r. 1603 na jednq parafi~wspomrrianego dekanatu wypadalo przeci~tnie p0 2 ksi~zy,to juz w r. 1678 przeci~tna ta podnosi si~ do 2,6 i utrzymujesi~ do konca wieku XVIII. Na podstawie jednak danych odnosZqcychsi~ do terenu dekanatu kazimierskiego jako zbyt fragmentarycznych,trudno jest powyzszy problem uogolniae. Gdybyjednak przedstawiony wyzej proces okazal si~ reprezentatywnydla szerszego terenu, to w okresie nast~pnym, mianowicie w pierwszejpolowie XIX w. mielibysmy do czynienia, pr zynajmniej n;i.terenie Krolestwa Polskiego Z procesem odwrotnym, mianowicieze stopniowym zmniejszaniem si~ liczby duchowienstwa parafialnego.Ta"k wiE;C na terenie diecezji lubelskiej, wedlug urz~dowegospisu duchowienstwa swieckiego sporzqdzonego w konsystorzulubelskim w r. 1835, na jednq parafiE; przypadalo przeci~tnie1,3 duchownych.Duchowienstwo parafialne omawianego okresu nie bylo podwzgl~dem zajmowanych stanowisk jednolite" Ogolnie mozna wyroznieduchownych sciSle zwiqzanych z pracq duszpasterskq orazduchownych mniej z kosciolem parafialnym zwiqzanych i w zasadzienie zobowiqzanych do pracy duszpasterskiej. Liczebnose kleruw poszczegolnych parafiach byla rozna i zalezala wylqcznie odilosci beneficjow a nie od konkretnych potrzeb. Stqd tez niektoreparafie 0 stosunkowo niewielkim obszarze i nieduzej liczbie ludnOSClposiadaly wi~cej duchownych niz inne, ktore tak terenem,. jak i liczbq wiernych znacznie je przewyzszaly. Z reguly liczniej