Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

EISKUPSTWA W WIEKACH SREDNICH1429rnoznowladczych, siIniejsze zas przeszly w n~ce biskupa, ktaryzachowujqc wyodr~bnione w tych okolicznosciach ich uposazenie,zatrzyrnal dla siebie prawo obsady poszczegalnych prebend, przechodzCj,cychw tyrn czasie ewolucj~ od stypendium do beneficjum,a wi~c od wyodr~bnionego majqtkll ad hoc dla kanonika, dornajqtku wyodr~bnionego na stale, w czyrn znajdowal wyrazstosunek kanonikatll polskiego do problemaw vitae communis,szczegalnie aktualnych w sferze uposazeniowej.Przemiany kanonikatu polskiego nie zatrzyrnaly si~ jednakw momencie przej~ci a go przez biskupa, gdyz kanonicy szczegalniepozakatedralni ch~tniej oscylowali ku dworowi ksiqz~cemu, gdzieistnialy dla nich inozliwosci awansu spolecznego w postaci kapelaniii kancelarii dworskiej, ktare zresztq w ciqgu XIII w. opanowalizlIpelnie. R6wnoczesnie dokonywal si~ podzial na kanonikat katedraInyi kolegiacki. Kanonicy katedralni po odrzuceniu reformistycznychwyrnog6w szybko formowali siG w kapitul~ biskupiC),czemu sprzyjalo ustawodawstwo koscielne, naldadajqce na nichobowiqzek obrony calosci majqtku biskupiego z 'vvynikajqcym stC)dprawem konsensu, czyli wyrazania zgody, rozciqganym na corazszerszy zakres czynnosci administracyjnych biskupa, przyznajqcymirn prawo wyboru biskupa, 'od kt6rych to czynnosci rychlo odsun~likler spoza ich grona, a przede wszystkim uzyskiwali przemoznywplyw na zarzqd diecezjq, przenikajqc do administra cji biskupiej.Tych mozliwosci pozbawieni byli kanonicy pozakatedralni i stC)dich stale ciqzenie w kierunku dworu ksiqz~cego, hamowane jednakpowaznie ustawodawstwern statutowym, kt6re znalazlo si~ w r~l