Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

DIECEZJE I PARAFIE W XIX I XX W.1617Jak widae z powyiszych danych, najwainiejszy z postuIat6wKonferencji Episkopatu z 1924 r. - takie wyznaczenie terytori6wdiecezji, aby liczba wiernych wynosila od 500000 do 1000000 ­_ nie zostal w praktyce zrealizowany. R6wniei postulat przekroczenianowymi rozgraniczeniami zaborczych kordon6w nie zostalw dostatecznym stopniu uwzglEldniony. Nie unikniElto rowniezjaskrawych dysproporcji w usytuowaniu stolic diecezji na samychich krancach (szczeg61nie rzuca siEl to w oczy w wypadku Sandomierzai Kieic). W rezultacie stwierdzie naIeiy, ze kwestia racjo~naInej, odpowiadaj,!cej potrzebom duszpasterskim i administracyjnym,struktury terytorialnej diecezji polskich pozostala otwartapo dzis dzien.Analizuj,!c organizacjEl terytorialn,! Kosciola polskiego pamiE:taemusimy, ze w calym rozwazanym tutaj okresie obszar objElty t qorganizacj,! nie byl zamieszkaly przez Iudnose jednolit'! wyznaniowo.Zar6wno na terenie, kt6ry bEldzie przedmiotem wszystkichnaszych bardziej szczeg610wych analiz dla okresu 1818-1918,tj. w granicach Kr6Iestwa Kongresowego, Galicji i zaboru pruskiego(KsiElstwo Poznanskie oraz Pomorze), jak i na obszarzeobj~tym granicami panstwa, polskiego w okresie miEldzywojennymkatolicy obrz,!dku lacinskiego stanowi,! ok. 60% Iudnosci.Aby wyjasnie tEl bynajmniej nie oczywist'!, skoro wezmie siEl poduwagEl, ie objElte analiz,! w kazdym z tych dwu okres6w terytorianie pokrywaj,! siEl ze sob,!, zbieznose, trzeba wyjse od nieco bardziejszczeg610wych danych. Niestety liczbami zaslugujqcymi nacalkowite zaufanie dysponujemy tylko dla ostatniego okresu(1931 r.). Dla XIX (ok,. 1870 r.) i pocz'!tk6w XX (ok. 1910 r.) wiekumozemy uzyskae jedynie wskaznikioparte na szacunku Iub budz'!cychpewne w'!tpliwosci zestawieniach. SiElgaj,!ca 8% dla Kr6­Iestwa Kongresowego roinica miEldzy wskaznikami obUczonymiw oparciu 0 dane zaczerpniElte z dwu r6znych zr6del wskazuje,jak siEl zdaje, na maksymalne granice bh:du. Mimo to zestawionew poniiszych tabelach wskazniki ukladajq siEl w obraz dose czyteIny.Chc,!c uzyskae obraz r.ozwoju interesuj,!cych nas zjawisk musimyprzesIedzie je w kolejnych przekrojach chronologicznych na tymsamym, w zasadzie przynajmniej, terenie. W tym celu w yodrElbniamydla okresll miEldzywojennego grupy diecezji, kt6rych dawneterytorium pokrywalo siEl w mozliwie wysokim stopniu z terytoriumdzielnic rozbiorowych. W tekscie uiywamy tez czasem ich,zdezaktualizowanych jui w danym momencie nazw (Galicja, Kr6­Iestwo). W zestawieniach tego rodzaju podajemy dla okresu miEldzywojennegodane og6Ine dotyczqce dw6ch nie pokrywaj,!cych siElze sobq obszar6w: 1 0 - dla terytorium odpowiadajqcemu lqcznemu