Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

1608ADAM CHRUSZCZEWSKImentki we Lwowie w 1774 - 31, brygidki w Sokalu i Lwowiew tym samym roku po 24 siostry, cysterski w Owinskachw 1762 - 28, a w Oloboku - 21, dominikanki we Lwowie i Z6lkwipo 25 zakonnic w 1774 r.W Polsce XVII-XVIII w. jak juz wyzej wspomniano istniejewyrazna przewaga zenskich zakon6w 0 charakterze kontemplacyjnym- zamkniE:tym. Zakony te pelnily jednak pewne funkcjespoleczne, a mianowicie niemal wszystkie zajmowaly si~ wychowywaniemi nauczaniem dziewczqt. Powszechnose tego .zjawiskajest tym bardziej godna uwagi, ze w Polsce praktycznie nie rozwinE:lysiE: specjalne zenskie zakony nauczajqce (np. urszulanki).W mysl obowiqzk6w wyplywajqcych z reguly, nauczaniu dziewczqtposwi~cae si~ mialy tylko wizytki i sakramentki oraz dwa zakonypolskie, prezentki i mariawitki. Z pozostalych najszerszq prac~wychowawczq i oswiatowq prowadzily benedyktynki kongregacjichelminskiej, ktore w kazdym konwencie otwieraly szkol~ dladziewczqt. W szkolach klasztornych uczono tylko c6rki szlacheckiei bogatszego mieszczanstwa. Dziewcz~ta uczyly si~ 'vV tych szkolachprzede wszystkim czytania, pisania i robot kobiecych , a u wizyteki sakramentek - j~zyka francuskiego. Nie posiadamy zadowalajqcychwiadomosci odnosnie liczby uczennic w szkolachklasztornych. nose uczennic w poszczegolnych konwentach wahalasiE: w granicach od kilku do kilkunastu. Tot ez jako wyjqteknalezy traktowac wiadomose, ze w szkole przy konwencie przemyskimbenedyktynek mialo siE: uczye ' jednorazowo w okresieprzed pierwszym rozbiorem - 150 dziewczqt. W sumie zapewnenie wi~cej jak 1.500 dziewczqt jednoczesnie pobieralo naukE: wewszystk ich szkol:ach klasztornych w Polsce X VIII w.Obok wychowania i nauczania dziewczqt, klasztory zenskie spelnialytez w jakims sensie rolE: przytulk6w i dom6w starcow dlaubogich samotnych k obiet lub szlachcianek obierajqcych na staroscrezydencj~ w klasztorze. W duzym konwencie klarysek w StarymSqCZU mieszkajq obok uczennic takze rezydentki. Byl:o tych dziewczqti rezydentek w koncu XVIII w. - 60! 0 funkcjach szpitalniczychduchaczek i szarytek wspominalismy juz wyzej.BIBLIOGRAFIAAdam Chruszczewski"Jak wiemy, nie istnieje syntetyczne opracowanie zakon6w w PolsceXVII-XVIII w. Podstawowe iniormacje i wyniki dawnych badan Sqzebrane w dwu encyklopediach koscielnych (Nowodworskiego i Chelmickiego).W ostatnich latach wiele prac z interesujqcej nas dziedziny0publikowano na lamach czasopisma "Nasza Przeszlose". Publikacje te