Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

ZAKONY W XIX I XX W.1659zaniione wykazujq ok. 11 500 zakonnik6w obrzqdku lacinskiegona ziemiach przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, a z rozwiqzanymw6wczas zakonem jezuit6w - ok. 14 000. Przyjmujqc za TadeuszemKorzonem liczb~ ok. 5,7 miliona rzymskich katolik6w w Polsce1772 r. (polowa ludnosci) otrzymamy 1 zakonnika na ok. 410wiernych. Liczby si6str nie znamy. W oparciu 0 dane dotyczqCCilosci dom6w zakonnych w kilku diecezjach naleialoby sqdzic,ie zakonnic bylo przynajmniej 4 razy mniej. Jedna siostra przypadalabywi~c na ponad 1600 katolik6w.W Galicji ok. roku 1860 jednemu zakonnikowi odpowiada ok.1200 rzymskich katolik6w, a 1 zakonnicy (nie uwzgl~dniajqc szaryteki nowej kongregacji ss. Sacre Coeur) - ok. 3200. Przeci~tnadla Kr6lestwa z r. 1864 wynosi odpowiednio: 1 zakonnik na ok.2600 wiernych, 1 zakonnica (starego typu - bez szarytek) - naok. 12200.-Dalsze cyfry dla Kt6lestwa nie posiadajqce jui korelatu zanikowegow Galicji przedstawiajq siE: nast~pujqCo:1874 r. 1 zakonnik na ok. 11 200; 1 zakonnica na ok. 17 100;1904 r. 1 zakonnik na ok. 160600; 1 zakonnica na ok. 140500Warto tu jeszcze wspomniec 0 jednym wainym posuniE:ciuwszystkich wladz zaborczych - odebraniu zakonnikom do polowyXIX w. seminari6w duchownych. Podsumowujqc moina stwierdzic,ii wiek XIX przyni6s1 calkowitq likwidacj~ dawnych formacjizakonnych w zaborach pruskim i rosyjskim. W zaborze austriackimzostaly one przerzedzone i pozostawione w staniestagnacjizasadniczo ai do okresu autonomii."NOWA FALA"Zanikowi iycia zakonnego w ramach pozostawionych przez dawnqRzeczypospolitq przeciwstawia siE: od polowy XIX wiekuruch tworzenia si~ nowych zgromadzen przystosowanych celamii typem dzialalnosci do nowej sytuacji. Sq to w ogromnej wi~kszoscigrupy kobiece, kt6rych powstanie i dzialalnose nadaje szczeg6lnycharakter historii zakon6>y w Polsce okresu zabor6w. Dosewspommec, ie gdy na poczqtku XIX stulecia domy si6str stanowilyok. 1/5 liczby plac6wek zakonnych to w sto lat p6iniejok. 5/6.Po r. 1815 na terenie Europy zachodniej, a zwlaszcza we Francjii Wloszech powstaly dziesiqtki m~skich i ienskich kongregacjio charakterze apostolskim, majqcych sprecyzowane cele oddzialywaniaspolecznego. Podobnie jak i w Polsce moima tam za ­obserwowae w pierwszych dziesi~cioleciach XIX w. zjawisko sta­