Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

DIECEZJE I PARAFIE W XIX I XX W. 1641Jak widzimy, przy pierwszym sposobie ·ob1iczania wskaznikaw tabeli awansujq diecezje 0 wi~k s zej g~stosci 1udnosci kato1ickiej(zaznaczone drukiem tlustym) przy drugim - diecezje majqce nii­SZq g~stosc (zaznaczone drukiem rozstrze1onym). Nieza1einie od tegotrzy grupy diecezji wyodr~bniajq si ~ wyraznie ze wzg1~du na stopiendostosowania obszaru parafii do g ~stosci za1udnienia. Poziom najwyiszyreprezentujq diecezje: krakowska, tarnowska, gniezniensko-poznanskai chelminska. Do grupy tej mozemy rowniez za1iczycza1eznie oel przyj~tych kryteri6w bqdz diecezj~ slqskq, bqdzprzemyskq. Do grupy drugiej na1ei q diecezje: kie1ecka, plocka,pod1aska, wloclawska, sanelomierska i cz~stoehowska oraz ew.dwie diecezje wymienione poprzednio. Najniiszy w zg1~dny poziomrozwoju sieci parafia1nej obserwujemy w diecezjach: lodzkiej, lube1skiej,luckiej, lomi yilskiej, warszawskiej, wi1enskiej i pinskiej.Raz jeszcze, po moiliwie na jdokladniejszym wywazeniu zakloceilwywolanych sytuacjq demograficznq, stwierdzamy niewqtpliwqprzew a g~ diecezji poludniowych i zachodnich nad resztqkraju. Dochodzimy r6wniei do wniosku, ie do diecezji najbardziejzaniedbanych naleialy przy koncu okresu mi~dzywojennego diecezjekresowe (lucka, wilell ska, pinska), diecezje 1ezqce na wschodnichrubiezach terytorium bylej Kongres6wki (lubelska, lomi yilska)oraz diecezje, w kt6rych rozw6j sieci parafia1nej wyra znieopoznil si~ w stosunku do iywiolowych procesow demograficznychi urbanizacyjnych (l6dzka, warszawska). . .W odniesieniu do X IX w ieku nie dysponujemy na razie danymi,ktore pozwolilyby na tak dokladnq a naliz~ . Mozemy jednak po- .kusic si~ 0 wst~pnq prob~ wyjasnienia przebiegu procesow, kt6redoprowadzily do uksztalto.wania przedstawionej wyiej sytuacji.Podstawq tych rozwaiail b~ dz ie zestawienie danych 0 g~stosciza1udnienia ~wiernych, obszarze parafii i pr ,:>:eci~tnej liczbie wiernychw parafii w skali poszczeg61nych dzielnic kraju. (POl'. tab. 17).Diecezja gniezniensko-poznanska wyr6inia si~, jak widzimy,od poczqtku wyjqtkowo niskim przeci~tnym obszarem parafii,a w konsekwencji niskq przeci~tnq liczbq wiernych przypadajqcychna 1 parafi~. Mimo ze rozw6j sieci parafia1nej, kt6ry nastqpiltutaj dopie ro w okresie mi~d z ywo.iennym, wyraznie nie nadqzaza wzrostem g~stosci za1udnienia wiernych, diecezja t ~ utrzymujeswojq przodujqcq pozycj~.Uderzajqca jest bardzo wysoka liczba wiernych, ktora przypadana 1 parafi~ w Galicji juz na poczqtku XIX w. Na pierwszy rzutoka wydaje si~ to sk utkiem duzego przeci~tnego obszaru parafii.P amie,tac jeelnak nalezy 0 ogromnych r6inicach zachoelzqcychpoel tym wzgl~dem mi ~ elzy Galicjq Zachodniq a Wschodniq.