Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

1660EWA JAELONSKA-DEPTULAgnacji starych rodzin zakonnych. Brak bylo w ich ramach mle]SCadla nowych pr~znych zespol6w ludzi pragnqcych pracowac nadodrodzeniem reJigijnym swoich kraj6w. Zywiolowy ruch zakonnyzenski byl niew'!tpliwie zwiqzany ze zmieniajqcq si~ pozycjqkobiet w spoleczenstwie.W ruchu zakonodav,'czym polskim, mimo jego rodzimego podlozaspolecznego i politycznego, nie spos6b nie dojrzec odbiciawielkiej fali og6lnokoscielnej. Opaznienie procesu bylo uwarunkowaneog61nym op6znieniem rozwoju socjalno-ekonomicznegokraju oraz brakiem samodzieh1ego bytu panstwowego, akcjq kasat,odci~ciem od kontaktaw z Rzymem, choe te ostatnie czynnikibyly tez w jakiejs mierze i jednym z bodzc6w ruchu.Polska przed polowq w. XIX nie byla nigdy silnym osrodkiemzakonodawczym. Do tego czasu powstaly tylko dwa rdzenniepolskie zgromadzenia m~s k ie: marianie i rochisci oraz dwa zenskie:prezentki i mariawitki. Pot~zny polski ruch zakonodawczywydalo dopiero trzecie cwiercwiecze XIX stulecia. Skupil si~on w swym zasadniczym trzonie wok61 dw6ch osrodk6vv: emigracyjnego- zmartwychwstanczego oraz krajowego - kapucynskiego.Wychodzstwo listopadowe polqczylo w sobic r6znorodne, zywotneelementy. Na emigracji zogniskowalo si~ zycie politycznei kulturalno-intelektualne narodu. W raznorodnych srodowiskachwychodzczych, pozostajqcych mi ~ dzy innymi w orbicie wplyw6wpanujqcego kierunku romantycznego, ugruntowala si~ opinia 0 duzejwartosci religii w zyciu jednostek i spoleczenstw (znamiennanawet dla ruch6w opozycyjnych wobec religii historycznych).W szeregu srodowisk dokonalo si ~ utozsamienie sprawy polskiejze spraWq katolicyzmu i walki 0 odrodzenie religijne narodu.W takiej atmosferze, przy konfrontacji ze zjawisldem renowacjizycia zakonnego na Zachodzie, w innym swietle niz poprzednio stan~lakwestia roli i zasi~gu dzialania zakon6w.Inicjatorem powstania kongregacj( z mar t w y c h w s t a n­c z e j - najpelniejszego wyraziciela ruch u . religijnego na emigracji-byl czlowiek swiecki - Bohdan Janski, wspaldzialajqcytu z Adamem Mickiewiczem. Ukonstytuowana ju,;; po zgonie Jan··skiego, w 1842 r. kongregacja zaw~zala stopniowo jego program,wedIe ktarego grupa zakonna miala jedynie bye osrodkiem formacyjnym,dJa szerokich, w duzej mierze autonomicznych kr~g 6 wwspalpracownik6w swieckich, rekrutujqcych si~ ze wszystkichzawoda"" i warstw spolE!cznych, polqczonych wspalnym celen1 pracyn ad odrodzeniem religijnym na emigracji i w kraju. Z czasemzmartwychwstancy stali sit: zgromadzeniem kleryckim 0 celu apostolsko-pedagogicznym.Odegrali waznq rol~ jako paloficjalny lqcznikpomi