Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

PARAFIE W XVI- XVIII W.1531w Prusach Krolewskich, calkowicie JUz nie odpowiadal sytuacjiz drugiej polowy XVI w. Rejestry poborowe bowiem, w oparciuo ktore zostala tu ustalona liczba parafii, traktujqc parafi~ jakojednostk~ administracyjno-skarbowq nie zawsze uw zgl~dnialy zmiany,jakie tu zaszly na skutek reformacji w pierwszej polowieXVI w. Tymczasem w rezuItacie tych zmian na niektorych terenachWielkopolski znaczna cz~sc kosciolow parafialnych przeszlaw r~ce protestantow, w zwiqzku z czym zmniejszyla s i~ liczbaparafii. Powyisze srednie par-afii na km 2 b~dq wi~c zaniione.Roinice mi~d z y stanem faktycznym a podanym w yiej t ylko cz ~ ­sciowo si~ redukuj'l n a skutek zwykle wyst~pu jq cych w ogolew rejestrach poborowych opuszczen pewnego procentu parafii .Przytoczone wyzej zastrzei enia nalezy w pierwszym rz~d z i e odniescdo tych terenow diecezji pozna nskiej , ktor e lezaly pozagranicami kraju, jak tez do deka nat6w' Walcz, Mi~dzyrzec z i Wschowa,w ktorych znajdowaly si~ wi~ksze skupiska ludnosci n iemieckiej.Znacznie wyzsza przeci~tna km2 na 1 parafiE; w ystE;powala naterenie Malopolski tzn. w diecezji krakowskiej. Ogo!nie w skalicalej diecezji 1 parafia wyst~powal a na ok. 60 km 2 i ok. 1320mieszkancow. W poszczegolnych wojewodztwach zagE;szc zenie parafiiwyglqdalo nast~pujqCo:woj. krakowskie 40,7 km2,woj. sandomierskie 68 ,8 km2,woj. lubelskie 134,3 km 2 •Najrzadszq siec parafialnq posiadalo tu wi~c vvojevv6dztwo lubelskie.Jeszcze rzadszq sieciq parafialnq pokryte bylo Mazowsze. Srednio1 parafia wyst~pow a la tu na ok. 71 km Z • Ludnosci jednak na1 parafi~ wyst~pow a lo tu mniej niz w Wielkopolsce i Malopolsce,mimo iz sredni obsza r parafii byl tu znacznie wi~ks z y. Na 1 p a­rafi~ wypad alo tu p rze ci~tnie ok. 1020 ludzi. Podobnie jak w Wielkopolscei Malopolsce nie bylo tu jednolitosci pod w zg l~dem za ­g~sz czeni a p arafii. Rowniez na Mazowszu obserwuje siE; duzeroznice miE;dzy poszczegolnymi wojewodztwami. Podczas gdyw wojew6dztwach plockim i rawskim 1 parafia wypadala naok . 51 km2, to w m azow4eckim 1 pa rafia wypadala na ok. 85 km 2 •Z powyzszego zestawienia wynika, ze na te renacb polnocnowschodnichsrednia wielkosc parafii jest wyzsza niz na ziemiacbcentralnej Polski. W najbardziej wysuni~tym na polnocny wschodwojcwodztwie podlaskim, obejmujqcym cZ E;SC diecezji. luckiej,sr ednia wielkosc parafii dochodzila jui do ok. 171 kmz. Terenten jednak nie byl jui jednolity pod wzgl~dem wyznaniowym.