Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

1628 ADAM STANQWSKIVicedziekanom przyslugiwala w zakresie scisle koscielnym wladzadziekan6w, funkcje ich nie byly jednak uznawane przez urzE:dypanstwowe. Spisy i urzE:dowe zestawienia n-ie uwzglE:;dniajq tychnieoficjalnych podzial6w. Oficjalne przywr6cenie zniesionychw latach 1864-1867 dekanat6w a nastE:pnie dalszy, intensywnyrozw6j sieci dekanalnej nastqpily na terenie b. Kr6lestwa dopieropo odzyskaniu niepodleglosci.W miarE: tego, jak w ciqgu XIX i XX wieku wzrastala roladekanatu w systemie zarzqdzania diecezjq, zwiE:kszala siE: tez doniosloseinnego wskaznika, jakim jest srednia liczba parafii przypadajqcychna jeden dekanat. DynamikE: tego wskaznika ilustrujetab. 10.W diecezji gniezniensko-poznanskiej liczba dekanat6w rosnieszybciej niz liczba parafii - powodujqc obnizenie siE: przeciE:tnejliczby parafii w dekanacie z 14,6 do 12,0. Podobnie ksztaltujesiE: sytuacja w Galicji (przeciE:tna obniza si~ tu nawet z 12,7do 8,8 ok. r. 1910) z tym, ze w okresie miE:dzywojennym doko­- nywujqcy siE: w dalszym ciqgu wzrost liczby dekanat6w nie nadqzaza gwaltownym rozwojem -sieci parafialnej, co powodujeponownie podwyzszenie siE: przeciE:tnej do 12,1. W Kr6lestwie,w wyniku wspomnianego wyzej zmniejszenia liczby dekanat6ww latach 60-tych XIX w. oraz postE:pujqcego przez caly okresrozwoju parafii, w r. 1910 dekanat liczyl przeciE:tnie 24,7 parafii.Mimo ze w okresie miE:dzywojennym przybylo jeszcze 462 nowychparafii, przywr6cenie zniesionych dekanat6w a nastE:pnie utworzeniewielu nowych pozwolilo osiqgnqe w 1937 wskaznik 11,4, nizszyod wyjsciowego (12,5). W rezultacie w skali calego kraju przeciE:tnaliczba parafii w dekanacie zmniejsza siE: systematycznie od 13,0w latach 1820-1830 do 11,7 na terytorium por6wnywalnym z ujmowanympoprzednio i 11,3 dla calego panstwa w r. 1937. W tenspos6b stan faktyczny zbliza siE: powoli do sytuacji, kt6rej moznaby oczekiwae na podstawie samej nazwy "dekanat": do przeciE:tnejr6wnej 10.OczywiScie, rzeczywista liczba parafii w poszczeg6lnych dekanatacha nawet przeci~tne dla roznych diecezji niejednokrotnieodbiegaly znacznie od przeciE:tnych obliczonych dla calych dzielnickraju. I tak np. w 1826 r. w diecezji wlodawskiej, gdzie sredniadla 23 dekanat6w wynosi 14,8 w jednym dekanacie mamy 5 parafiia w jednym - 19. Tylko 5 dekanatow rna jednak mniej niz10 parafii, 6 rna ich 14 a po 5 rna 15 i 17 parafii. Najliczniejreprezentowane Sq wiE:c dekanaty, w kt6rych l'zeczywista liczbaparafii nie odbiega bardzo od przeciE:tnej dla calej diecezji. W tymsamym czasie przeciE:tne dla poszczeg6lnych diecezji wahajq siE:od 8,2 w diecezji krakowskiej do 1.5,5 w tarnowskiej.