Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

ZAKONY W XIX I XX W.1665si~ takiego celu to nieraz proces dose dlugi, w kt6rym trudno wyod­. r~bnic jakis jeden zasadniczy punkt zwrotny. Do zgromadzen zaborurosyjskiego zaliczamy takze rodziny zakonne powstale w gl~bi panstwarosyjskiego, nawet poza granicami dawnej Rzeczypospolitej. Zalozenieich wiqze si~ bowiem seisle z syt uacjq narodowosci polskiej w obr~bieCesarstwa. Sluzebniczki slqskie wlqczone zostaly do zaboru pruskiego,poniewaz w warunkach zaborczych dokonalo si~ wlasnie zespolenie polskiejludnosci tego terenu z resztq kraju, niezaleznie od granic politycznychsprzed r. 1772. W zwiqzku z licznymi wypadkami przechodzeniazgromadzen z emigracji do kraju, wzgl~dnie z jednego zaborudo drugiego w stadium organizacyjnym danej grupy zakonnej, moznaniekiedy" miee wqtpliwosci do jakiego terenu odniesc wlasciwq fundacj~.W tabeli umieszczone zostaly kapucynki, odbiegajqce od resztyzgromadzen pol skich, kt6re wylonily si~ jako kontemplacyjna galqzfelicj anek. Pomijamy tu (i w nast~pnych tabelach) Towarzystwo sw. PiotraKlawera (klawerki), rodzin~ zakonnq zalozonq dla ce16w misyjnychprzez Polk~ Mari~ Teres~ Led6chowskq w 1894 r. w Salzburgu. Naterenie Polski nigdy si~ ona nie rozwin~la. Klawerki przybyle do Galicjiw 1909 r., posiadaly w r. 1937 tylko 1 dom z 6 siostrami.*Gl6wnym przejawem niezaleznego ruchu zgromadzeniodawczegow Wielkopolsce, szybko zahamowanego przez wladze pruskie, bylopowstanie w 1850 r. kongregacji ochroniarek sluzebniczek NiepokalanegoPocz~cia N. M. P. Zalozycielem byl czlowiek swieckiEdmund Bojanowski, ziemianin z kr~gu wielkopolskich "dzialaczyorganicznych". Bylo to zgromadzenie rekrutujqce si~, zgodnie z intencjqBojanowskiego, z chlopek i przeznaczone do pracy nadludem wiejskim. Siostry prowadzily ochronki wiejskie, piel~gnowalychorych, udzielaly porad i pomocy gospodar czej (w zakresiegospodarstwa kobiecego) oraz sanitarno-higienicznej. Rozrosly si~niezwykle szybko, stajqc si~ najIiczniejszq polskq kongregacjq.Na skutek warunk6w zabor czych rozbily si ~ one na czter y niezaleznezgromadzenia. Pierwsza wyodr~bn ila si~ galicyjsk a galqzstarowiejska. Byl to wynik polityki austriackiej: r Zqd udzielil zatwierdzeniasiostrom przybylym tu juz w r. 1861 tylko pod warunkiem. calkow itego u niezaleznienia si~ od wladz centralnychk ongr egacji przebywajqcych w Wielkopolsce. Druga galqz galicyjska- d~bic ka - wylonila si~ w r. 1887 z si6str wyp~d z onyc hz zabor u pruskiego przez Kulturkampf. Pod naciskiem rzqdu pruskiegow odr~bne zgromadzenie zawiqzala si~ galqz slqska w roku1897. Siostry przybyly na Slqsk juz w r. 1866, wezwane tamprzez zaprzyjaznionego z Bojanowskim o. Schneidera. Na terenie