Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

ZAKONY W XIX I XX W.1671Nie ulega jednak wqtpliwosci, ze byla to dzialalnosc niezwyklenowatorska, tak przez form~ apostolatu pozwalajqcq na bezposredniewejscie zgromadzen w zycie roznych grup ludzi jak i przezniezwyklq adekwatnosc do biezqcych potrzeb spolecznych. Nalezydgdac, ze za przykladem zgromadzen kr~gu kapucynskiego zacz~lypowstawac w Krolestwie i inne podobne grupy, nawiqzujqce niekiedydo instytucji tercjarstwa i bractw. Dane 0 nich Sq jakdotychczas wyjqtkowo skqpe i fragmentaryczne.Na terenie panstwa rosyjskiego wyrosly rowniez w ciqgu polwieczacztery interesujqce inicjatywy zakonne, niezalezne od kr~gukapucynskiego. Nalezy zwrocic uwag~ 'na zasi~g terytorialny ichformowania si~. Lqczyl si~ on zarowno z si~gajqcymi czasow przedrozbiorowychpowiqzaniami srodowiskowymi i koscielnymi tzw.Ziem Zabranych z terenem etnicznie polskim, jak i z r6znymiczynnikami determinujqcymi juz w okresie zaborow powstawanieosrodkow polonijnych na terenie calego Cesarstwa. Szczeg6lnq rol~odegrala tu kolonia w Petersburgu, zwiqzana m. innymi z prze­.niesionq tamze w r. 1842 Akademiq Duchownq. W powyzszymkr~gu powstala zalozona w 1856 r. przez przyszlego arcybiskupawarszawskiego - Zygmunta Szcz~snego Felinskiego kongregacjasiostr Rodziny Maryi majqca na celu opiek~ nad najbardziejopuszczonymi (starcy i sieroty) w miastach. Rodzina Maryi zalozylajuz w 1862 r. dom w Warszawie i prowadzHa (nie ujawniajqcsi~ jako zgromadzenie zakonne) do 1918 r. szereg plac6wek charytatywnychtak w Kr6lestwie jak w Cesarstwie. Na terenie zaborurosyjskiego pracowalo przynajmniej ok. 300 siostr z tego na terenKr6lestwa przypadalo ok. 200. Felinski po swym powrocie z wygnaniazalozyl w 1892 r. niezaleznq galqz tego zgromadzenia (dzialajqcqjuz jawnie) 0 analogicznych zadaniach. Do fuzji gal~zigalicyjskiej z cz~sciq gal~zi rosyjskiej doszlo dopiero w roku 1919.Innym zgromadzeniem, ktore w zaborze rosyjskim nie zaprzestalopracy w okresie kasat, byly magdalenki polskie. Zalozone zostalyna wzor analogicznej kongregacji francuskiej przez Ew~ Potockqw r. 1862. Pracy unijnej wsrod prawoslawnych poswi~cHy si~powstale w 1906 r. w Mohylowie misjonarki sw. Rodziny. POQobnqinicjatyw~, tylko z wyrazniej sprecyzowanym celem wychowawczym,podj~ly zalozone w Bialej Cerkwi w r. 1917 benedyktynkiczynne, zwane luckimi.W 1907 r . urszulanki krakowskie otworzyly w przebraniu swieckimplacowk~ wychowawczq w Petersburgu. Z fundacji tej, kierowan·ejprzez Urszul~ Ledochowskq, powstala z czasem osobnakongregacja Urszulanek· od Serca Jezusa Konajqcego, znana podpotocznq naZWq urszulanek szarych. Poswi~cila si~ wychowaniumlodziezy z warstw najbiedniejszych i pracy charytatywnej. Siostry