Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

ZAKONY W XVII-XVIII W. 1577myslny dalszy rozwoj zakonu pozwala na wyodr~bnienie okolo1735 r. klasztorow litewskich w odr~bnq prowincj~.Ref 0 r mac i powstajq w wyniku kolejnego ruchu reformistycznegow zakonie franciszkanskim. Reforma rodzic si~ zaczynawe wspanialych klasztorach obserwantow wloskich. Juz w dwudziestychlatach XVI w. zwolennicy odnowy i scislejszej obserwancjiopuszczajq wielkie klasztory w miastach, szukajqc schronieniaw odludnych, ubogich i opuszczonych cz~sto placowkachz okresu wczesnego ruchu obserwanckiego. Za kolebk~ reformyuwaza si~ klasztor w Fonte Colombo, a za g16wnego inspiratoraStefana Molin~. Rok 1532, w ktorym Klemens VII wydal zarzqdzenie,aby w kazdej prowincji obserwantow wydzielic domymajqce sluzyc scislejszej obserwancji, uwaza si~ za przelomowydla tego ruchu. Dalszym krokiem na drodze rozwoju reformy bylowyj~cie w 1579 r. kustoszow reformackich spod wladzy prowincjalowi poddanie ich bezposrednio generalowi. W 1625 r. UrbanVIII udziela aprobaty pierwszej prowincji reformatow w Bawarii.Okres powstawania nowego zakonu zamyka si~ mi. roku 1639,w ktorym tenze papiez podnosi do godnosci prowincji wszystkiekustodie reformatow. Przenikanie reformy do -Polski rozpoczynasi~ okolo 1600 r. Podobnie jak we Wloszech, inicjatorami nowegoruchu Sq wyIqcznie kaplani. Pionierem reformy w Polsce jestGabriel Grodecki. On i kilku innych bernardynow udaje si~ doWloch, aby zapoznac si~ z reformq a nast~pnie wprowadzic jqdo Polski. Poczqtkowo, w latach 1559-1605, nosili si~ oni z zamiarempozyskania dla reformy caIej prowincji bernardynskiej.Gdy przedsi~wzi~cie to okazalo si~ nierealne,· rozpo~zyna si~ infiltracjaprzez dqzeniedo zakladania w Polsce pojedynczych placowekreformatow. Tak pierwszy jak i· drugi spos6b wprowadzeniado Polski reformy napotkal na bardzo stanowczy sprzeciwi be zwzgl~dnq kontrakcj~ ze strony bernardynow. Uwazali onizwolennik6w reformy za buntownik6w i wichrzycieli. Obawialisi~ zaprzepaszczenia swego 150-letniego dorobku organizacyjnegoi materialnego, nie rozumieli cel6w ani potrzeby reformy. Pierwszqplac6wkq reformataw na ziemiach polskich byl Pincz6w, ofiarowanyw 1607 r. przez Zygmunta Myszkowskiego, wielkiego marszaikakoronnego. Reformaci nie zdolali jednak utrzymac pierwszejfundacji. W wyniku interwencji bernardynow Pawel V wydajezakaz wprowadzania reformy nie tylko u bernardynaw ale w ogaledo Polski. Gdy mimo to pierwsi reformaci chcieli pozostac w Pinczowie,spada na nich ekskomunika a nuncjusz Simonetta nakazujejm opuscic Polsk~ . Teraz osrodkami polskiej reformy stajq si~kolejno klas.ztory lezqce u granic panstwa w Olomuncu i GFwicachoDopiero po dziesi~ciu latach mozna byIo· pomyslec 0 nowej