Nr 137-138, listopad-grudzień 1965 - Znak

1646ADAM STANOWSKInionych w duszpastel'stvvie, kt6re zrodzily siE; w drugiej polowieXIX i XX wieku, nie musialy spowodowae powaznych r6znic w praktykachreligijnych miE;dzy I udnosciCj miejskCj i wiejskq? Czy zaznaczajCjcasiE; coraz wyrazniej w tym samym wlasnie okresie przewagapowola6 kapla6skich wywodzqcych siE; ze wsi nie ma w nichr6wniez miE;dzy innymi swego z.t;6dla? Czy w koncu to, co ma siE;na mysli m6wiqc 0 agrarnym charakterze katolicyzmu polskiego,nie jest zjawiskiem stosunkowo swiezej daty i C'l.y jego r6wnieznie nalezy wiqzac ze w skazany mi wyzej przemianami strukturalnymi?Na wszystkie te pytania nie znajdziemy odpowiedzi w oparciuo same analizy zmian sieci parafialnej i dyslokacji kleru. Potrzebana to dalszych bada!'!, pro'vvadzonych innymi metodami, kt6repozwolHyby r6wniez uchwycic zmiany w praktykach i postaw achtowarzyszqce zmianom struktur organizacyjnych. Sama analizazmian organizacji koscielnej musi r6wniez, obok aspektu strukturalnegouwzglE;dniac ich stronE; funkcjonalnq.3. ROLA BISKUPOW I DUCHOWNYCH. ZMIANY W SYSTEMIEZARZADZANIA DIECEZJA I W FUNKCJACH PARAFIIObok zmian terytorialnych w ogranizacji Kosciola polskiegodokonaly s iE; w ci Cj gu XIX i XX wieku powazne przeksztalceniaw jej strukturze wewnE;trznej i funkcjach. Dzialal tu caly szeregczynnik6w bardzo r6znorodnej n atury, sam proces mial r 6 wnie~wiele aspekt6w, kt6re nalezy uwzglE;dnic, w miarE; mozliwosci,w analizie.Pierwszym z czynnik6w, ktory nalezy tu wziCje pod uwagE;, bylyzmiany w podstawach materia lnych organizacji koscielnej. W Polsceprzedrozbiorowej decyd ujCjc Cj rol E; odgrywal tutaj system beneficjalnyoparty 0 wlasnosc ziemskCj bCjdz 0 fundusze pieniE;zne orazo dziesiE;ciny.System ten najwczesniej zosta1 podwazony w zaborze pruskim.Jui: w 1775 r. n c!stCjpilo tu pr z ej~cie majqtk6w koscielnych podza r zCjd panstwowy, przy czym beneficjantom przyznano 50% czystegodochodu jaki przynosily one. Dokonano r6wniez rozdzialu....dochod6w instytucji koscielnych i dochod6w os6b stojqcych lla ichczele. W 1803 r. nastCjpila calkowita sekularyzacja maj Cjtk6w. WydaUdna Kosci6l i utrzymanie duchowienstwa mialy bye pokrywaneze skarbu panstwa. W 1848 r. nastCjpil cZE;sciowy zwrot majCjtk6wKosciolowi ~Na tzw. ziemiach zabranych przejE;cie majCjtk6w i wyznaczeniedotacji paI'lstwowych na potrzeby Kosciola nastCjpilo w r. 1841.