Примењена лингвистика у част Ранку Бугарском - Језик у

Vera Klopčič: ZAŠTITA JEZIKA I KULTURE ROMA U MEÐUNARODNIM ...
evropskih integracija. Naučnici i istraživači širom Evrope bave se sa sve većim
interesovanjem proučavanjem jezika, istorije i kulture Roma, i to postaje jedna od
najatraktivnijih tema mnogih humanističkih i društvenih nauka. Razvija se i nova
naučna disciplina romologija, s posebnim naglaskom na proučavanju romskog
jezika i kulture. 2
Glavni istraživački prioritet na području unapređenja položaja Roma prvenstveno
je usmeren ka proučavanju različitih oblika posebne zaštite i modela
socijalne integracije. Pri tom se zbog istorijskih okolnosti u prvi plan postavlja
eliminacija predrasuda prema Romima, koje se i danas širom Evrope izražavaju
kroz različite oblike romofobije odnosno anticiganizma. Iako su procesi međunarodnih
integracija i principi poštovanja različitosti otvorili nove prostore za
suživot različitih kultura, stiče se utisak da obrasci socijalnog isključivanja Roma
kao nepoželjnih sugrađana ostaju stabilni neovisno od velikih društvenih promena.
Zato je Savet Evrope, zajedno sa romskim organizacijama, započeo posebnu
kampanju „Dosta“ sa ciljem podizanja svesti u borbi protiv predrasuda prema
Romima.
Tekst koji sledi razmatra opšte principe manjinske zaštite u Evropi u kontekstu
zaštite ljudskih prava i osvetljava položaj romske zajednice kao specifičnog
pitanja u savremenom evropskom sistemu zaštite manjina. U okviru ovog
rada interesuju nas pre svega pravni okvir koji može poslužiti za zaštitu romskog
jezika na međunarodnom planu i mogućnosti koje se otvaraju za razvoj romskog
jezika u procesu provođenja međunarodnih dokumenata, pre svega Okvirne konvencije
Saveta Evrope o zaštiti nacionalnih manjina i Evropske povelje o regionalnim
ili manjinskim jezicima. 3
2 Univerzitet u Novom Sadu i Udruženje građana Ženske studije i istraživanja već pet godina
ostvaruju uspešnu saradnju u organizovanju Škole romologije kao eksperimentalnog programa za
stručno usavršavanje romskog jezika, istorije, kulture i stanovanja. Škola traje jedan semestar. To
je jedinstven akademski program za Rome i ne-Rome u jugoistočnoj Evropi i kao takav je uvršten
među 20 najuspešnijih programa od strane ERSTE fondacije iz Beča u 2007. godini. Koordinatorka
Škole romologije je profesorka emerita Svenka Savić.
3 Izuzutno mi je zadovoljstvo da u Komitetu eksperata za kontrolu nad provođenjem Povelje
sudelujem kao ekspert iz Slovenije zajedno sa profesorom Rankom Bugarskim, tako da imam čast
da sa njim razmenim mišljenja i delim utiske u toku rada Odbora. Naročito me raduje da mogu da
iznesem neka svoja zapažanja i ovom prilikom, i pokušaću da kao pravnica predstavim sadržaj
relevantnih pravnih dokumenata na način koji potpomaže ideju kulturne raznolikosti u praksi.
U drugom poglavlju knjige Evropa u jeziku, naslovljenom „Evropska povelja o regionalnim ili
manjinskim jezicima” a posvećenom uspomeni na prof. dr Melaniju Mikeš, prof. Bugarski razmatra
širi značaj ovog instrumenta za razvoj jezikā u Evropi sa lingvističkog aspekta.
138