Примењена лингвистика у част Ранку Бугарском - Језик у

Biljana Mišić Ilić: ANGLOSRPSKI I SERGLISH: DVA VARIJETETA SRPSKOG ...
formi. 10 S druge strane, anglosrpski se koristi i u govornoj i u pisanoj formi, u privatnoj
i javnoj upotrebi, kao i u štampanim i elektronskim medijima, javnim natpisima,
reklamnim panoima, itd.
● Kakav je načelni stav govornika prema srpskom jeziku?
Pripadnici dijaspore uglavnom imaju vrlo pozitivan stav prema srpskom, tj. ‘našem’,
jeziku, i trude se da ga sačuvaju i prenesu svojoj deci, smatrajući ga znakom
nacionalnog i kulturnog identiteta. Međutim, pitanje je koliko se u tome
stvarno i uspeva (Dimitrijević Savić 2010a). Bar kod obrazovanijih, postoji svest
o tome da sergliš predstavlja iskvarenu formu srpskog, i o tome svedoče i brojni
komentari samih pripadnika dijaspore na forumima. 11 Međutim, čak i kada postoji
svest o važnosti očuvanja srpskog, to ne znači da se on ne koristi kao sergliš. 12
Kada se radi o srpskoj govornoj sredini, nesporno je da postoji svest o
ogromnom uplivu engleskog. Reakcije variraju od pokliča da se srpski ‘zaštiti’
od svih stranih uticaja, uključujući i latinicu (!), do nekritične upotrebe koja se
pravda razvojem i modernizacijom i društva i jezika. Naučno obrazloženi stavovi
i predlozi o konkretnim merama za podizanje opšte i jezičke kulture u javnoj i
privatnoj upotrebi, kakve, recimo, često iznosi T. Prćić (2005), nažalost ne dopiru
daleko i čini se da nemaju mnogo uticaja.
● Koji su primarni razlozi za nastanak određenog varijeteta?
Mada je teško izdvojiti posebne razloge za nastanak određenog varijeteta, može
se reći da sergliš nastaje tako što pripadnici dijaspore, najčešće sa nedovoljnim
znanjem engleskog jezika, manje-više spontano usvoje frekventnu leksiku iz sfere
svakodnevnog života, koju koriste manje ili više adaptirano. Za razliku od njega,
anglosrpski obično nastaje kao posledica preuzimanja materijala iz engleskog
jezika bez ikakvog sistema i usled nedovoljnog poznavanja normi i engleskog i
srpskog jezika, a uglavnom ‘zaslugom’ nemarnih prevodilaca. Anglosrpski nastaje
i preuzimanjem angloameričkih kulturnih obrazaca i poistovećivanjem sa stranim
uzorima, što se može smatrati i običnim pomodarstvom (Prćić 2005: 84-87).
10 Evo jednog primera javne pisane upotrebe, u oglasu na internetu, na sajtu LA Serbs:
POSLE USPESNE PREMIJERE U BEOGRADU, CHICAGO......PREMIJERA FILMA ‚SERBIAN
SCARS’ aka ‚SRPSKI OZILJCI’ SAD I U LOS ANGELES OCTOBER 29, U 7PM RED CARPET,
AFTER PARTY CLUB MI6. OCTOBER 30, 2009 FILM VEC U AMC BIOSKOPIMA POSETITE
SITE WWW.SERBIANSCAR
11 Zanimljivo je pomenuti da su vlasnici velike knjižare u Torontu, koja se zove Serbica, ozbiljno
razmišljali da stave natpis ‘No Serblish!’, u znak protesta protiv hibridizacije srpskog u dijaspori
(Lopičić i Mišić Ilić 2010: 339).
12 Izvanrednu crnohumornu obradu ove pojave možemo videti u priči N. Milosavljevića Govorite li
serglish, gde narator, naš čovek u Kanadi, koji govori sergliš doveden do groteske, zaključuje: ,,Jer
šta je čovek bez svog lengvidža? Zero!“ (Milosavljević 2005: 8).
80