Примењена лингвистика у част Ранку Бугарском - Језик у

JEZIK U UPOTREBI / LANGUAGE IN USE
Trubetzkoy, Nikolai S. (1928). Proposition 16. In Actes du Premier Congrès International
de linguistes. Leiden : A.W. Sijthoff, 18.
Verdery, Katherine (1993). Nationalism in Romania. Slavic Review 52: 179–203.
Wertheim, Suzanne (2003). Linguistic Purism, Language Shift, and Contact-
Induced Change in Tatar. Ph.D. Dissertation. University of California,
Berkeley.
Zlatanović, Sanja (2006). Djorgovci: An ambivalent identity. Romani Studies 5
16(2): 133-151.
Viktor A. Fridman
JEDNO SOCIOLINGVISTIČKO POREĐENJE JUGOISTOČNE EVROPE I
JUGOISTOČNE AZIJE
Rezime
U ovom radu se jugoistočna Evropa i jugoistočna Azija upoređuju iz tri sociolingvističke
perspektive: leksikona, imenovanja i identiteta. Prva, leksička perspektiva na najočigledniji
način povezuje dva regiona koji se retko kad porede, i to iz dva veoma različita ugla.
Zahvaljujući islamu kao jednom od nosilaca kulture, kako na Balkanu tako i u jugoistočnoj
Aziji, na ova dva kraja islamskog sveta nalazimo znatnu količinu zajedničkog
rečnika. Na Balkan su arapski i persijski dospeli preko turskog, dok je u jugoistočnu Aziju
arapski ušao neposredno, ali i preko persijskih elemenata u indijskim jezicima. Međutim,
jednu sasvim drukčiju vrstu uporedljivog rečnika nalazimo na području zajedničkih diskursnih
partikula u okviru balkanskog jezičkog saveza s jedne strane, i u višejezičnim
državama kao što je Indonezija, s druge strane. Ovde upravo kolokvijalna, nereferencijalna
priroda tih partikula svedoči o njihovoj difuziji od jednog govornika do drugog, a
uz to proizvodi osećanje zajedničkog identiteta preko jezičkih granica u svakom od ovih
regiona. Druga perspektiva, imenovanje, koje u izvesnom smislu predstavlja suprotnost
nereferencijalnim diskursnim partikulama, ulazi i u delokrug državnih formacija. U ovom
slučaju, fenomeni kao ‘muslimanski Grci’ turskog jezika i ‘muslimanski Tajlanđani’ malajskog
jezika pokazuju da su na delu iste etnonacionalne ideologije. Isto tako, višestruka
imena bivšeg srpskohrvatskog i nacionalnih realizacija riau-johorskog varijeteta malajskog
govore o kontekstualnoj uslovljenosti pojma ‘jezik’. Najzad, u trećoj perspektivi
upoređuju se kolonijalni i imperijalni konstrukti ‘rase’ i ‘nacije’ i nastojanja da se oni
predstave kao etnički i građanski identiteti. Na kraju rada autor izražava nadu da bi on
mogao podstaći dalja istraživanja ovih dvaju jugoistočnih regiona, posebno sa stanovišta
lingvističke uloge islama.
69