Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

Cytowany powyżej autor przywołał tylko nieliczne przykłady problemów
i niedomagań w obydwu rodzajach badań: „Oba obszary badań mają swoje charakterystyczne
słabości. W przypadku badań podstawowych zalicza się do nich
z pewnością duże zróżnicowanie poziomu merytorycznego i niedoskonałość narzędzi
oceny tego poziomu. Temu zróżnicowaniu nie towarzyszy adekwatne zróżnicowanie
poziomu wynagrodzeń. W przypadku badań stosowanych za jedną
z patologii można uznać dążenie grup badaczy do ucieczki przed kryteriami oceny
właściwymi dla obszaru aplikacyjnego (takich jak użyteczność efektu badawczego
dla inspirującego je problemu praktycznego) do obszaru kryteriów właściwych dla
badań podstawowych (np. mierzonych liczbą publikacji)” 3 .
Jeżeli chodzi o zagrożenia – w badaniach podstawowych istnieje niebezpieczeństwo,
że z funduszy publicznych będą finansowane badania, które nie
przyniosą oczekiwanych rezultatów dla społeczeństwa i gospodarki, natomiast
w przypadku badań stosowanych zagrożenie polega na przyznawaniu finansowania
projektom (osobom, grupom), które w rzeczywistości nie są tego warte
podczas, gdy te wartościowe zostają odrzucane. Powiązania pomiędzy badaniami
podstawowymi i stosowanymi są dosyć ścisłe – osiągnięcia w jednej z dziedzin
często wpływają na postępy w drugiej, a także potrzeby wynikające z prowadzonych
badań np. podstawowych pociągają za sobą przyspieszenie w badaniach
aplikacyjnych.
Reasumując można stwierdzić, że pomimo doświadczeń wielu państw, które
w ogóle nie prowadzą badań podstawowych, korzystając z osiągnięć badań
światowych, utrzymywanie badań podstawowych i stosowanych jest korzystne
dla państwa i społeczeństwa. Jest to inwestycja w krajowy potencjał intelektualny,
przyczynia się do wykorzystywania myśli naukowej w działalności gospodarczej,
a wiedzy eksperckiej w działalności państwa, a także stanowi zachętę
dla społeczeństwa do zainteresowania się zagadnieniami związanymi ze sferą
badań i nauki.
1.2. Aplikacyjność badań. Przegląd wybranych doświadczeń
historycznych
Kwestia aplikacyjności badań budzi wiele kontrowersji i skłania do formułowania
przeciwstawnych opinii. Bowiem z jednej strony państwo, jeśli finansuje
badania naukowe, pragnie, aby szybko pojawiały się ich rezultaty, najlepiej
użyteczne, a jednocześnie wskazuje naukowcom zagadnienia, którymi mają się
zająć. Z drugiej strony uczeni chcieliby mieć wolną rękę w wyborze problematyki
badawczej przy jednoczesnym obfitym finansowaniu ich działalności przez
państwo. Poza oczywistym rozwojem, tworzeniem wartości dodanej i szeroko
rozumianym postępem, wdrażanie wyników badań jest istotne także z powodów
3 Tamże, s. 3-4.
11