Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

wiedzy. Najbardziej wartościowe było to, co można było poznać dzięki doświadczeniu
i zrozumieć. Stąd w Oświeceniu negacja wiary w moce nadprzyrodzone prowadząca
do sekularyzacji państw zachodnich. Głoszono także liberalną koncepcję
jednostki, społeczeństwa i gospodarki, popularyzowano pojęcie umowy społecznej,
ideę konstytucji i trójpodziału władzy oraz rządów prawa i ochrony wolności
indywidualnej. Uwieńczeniem tego okresu było sformułowanie praw człowieka,
a najważniejszym wydarzeniem, wspomniana już Rewolucja Francuska.
Pomimo niejednorodności koncepcji oraz idei głoszonych i postulowanych
w Oświeceniu, stanowiły one dobry grunt dla powstawania kolejnych koncepcji
o doniosłym dla ludzkości znaczeniu. Miały też wpływ na aktywność jednostek
przedsiębiorczych i kreatywnych, a efekty ich wysiłków zostały przedstawione
powyżej.
W połowie XIX w. August Comte (1798-1857) swoimi teoriami zapoczątkował
Pozytywizm – okres, w którym uznawano, że jedynie prawdziwą wiedzą jest
wiedza naukowa, która może być zdobyta tylko dzięki pozytywnej afirmacji teorii
za pomocą empirycznej metody naukowej. W Pozytywizmie [fr. positivisme < łac.
positivus ‘oparty’, ‘uzasadniony’], który był jednym z głównych nurtów w filozofii
XIX i XX w., postulowano zatem uprawianie poznania naukowego, tj. opartego
na faktach doświadczalnych, oczyszczenie wiedzy z wszelkiej metafizyki, negację
wartości poznawczej ocen i norm24 . Główną cechą Pozytywizmu był postulat podporządkowania
czynności badawczych celom praktycznym, a także wiara w postęp
i zdobycze nauki.
August Comte jako pierwszy sformułował zestaw cech nowoczesności.
Wyróżnił on:
• „koncentrację siły roboczej w centrach miejskich,
• organizację pracy zorientowaną na efektywność i zysk,
• zastosowanie nauki i technologii w procesach produkcyjnych,
• pojawienie się jawnego lub utajonego antagonizmu między pracodawcami
a pracownikami,
• rosnące kontrasty i nierówności społeczne,
•
system ekonomiczny oparty na indywidualnej przedsiębiorczości i wolnej
konkurencji.
Już tutaj widać wyraźnie akcent na aspekty ekonomiczne; to nowy reżim produkcyjny
jest źródłem innych cech nowej formacji. A obok tego decydujący jest
nowy, oparty na nauce sposób myślenia, to, co Comte określał jako pozytywizm”. 25
Comte – jako jeden z czołowych filozofów ery rewolucji przemysłowej obok Herberta
Spencera i Johna Stuarta Milla – stwierdził, że filozofia pozytywna to taka,
która:
„• zajmuje się wyłącznie przedmiotami rzeczywistymi, nie zaś urojonymi;
• bada rzeczy dostępne umysłowi, a nie tajemnice;
24 Internetowa encyklopedia PWN.
25 P. Sztompka, Socjologia: analiza społeczeństwa, Wydawnictwo ZNAK, 2002, s. 558-559.
27