Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

wizji i planu strategicznego w zakresie przyszłego rozwoju jednostki. Jak pisze
A. Żuk: „W procesie strategicznym wyróżnić można cztery główne fazy: analiza
strategiczna, formułowanie strategii, wdrożenie strategii i kontrola strategiczna,
która wpływa na bieżące dostosowania poszczególnych elementów procesu, w zależności
od nieprzewidzianych wcześniej zmian w uwarunkowaniach. W pewnym
uproszczeniu można stwierdzić, iż proces strategiczny to przemyślany sposób dochodzenia
do takiej pozycji przedsiębiorstwa na rynku, która zaspokaja aspiracje
jego kierownictwa (lub szerzej – jego interesariuszy). 73 ” Pomimo faktu, iż powyższe
sformułowania odnoszą się do przedsiębiorstwa, w dużym stopniu można je
odnieść do budowy strategii rozwoju B+R jednostki naukowej.
Według współtwórcy systemowego podejścia do zarządzania R. Ackoffa,
ważnym elementem twórczego planowania strategii rozwojowej organizacji jest
określenie zamętu. „Celem sformułowania zamętu jest ustalenie, w jaki sposób
organizacja z czasem doprowadziłaby do samozniszczenia, gdyby nadal robiła to,
co robi obecnie, czyli gdyby zaniedbała dostosowywania się do zmieniającego
się środowiska wewnętrznego i zewnętrznego, chociażby nawet potrafiła w sposób
doskonały przewidzieć przebieg tej zmiany. Widząc zalążki samozniszczenia
organizacji, mamy możliwość skupienia się w dalszym toku planowania na tym,
czego dana organizacja lub instytucja musi unikać za wszelką cenę. 74 ” Wyniki
tego rodzaju ćwiczenia powinny zachęcać zarówno do wprowadzania niezbędnych
zmian w organizacji, jak również do przemyślenia, jak zmienić organizację
aby była ona w stanie, w sposób kreatywny, budować swój profil i uczestnictwo
w rynku. Specyfika rynków naukowych, takich jak polski, polega na tym, że jest
to rynek wschodzący, o niedużej liczbie jednostek na rynku, nieuświadamianych
potencjałach oraz o dużych możliwościach dochodowych. Wymaga to zbudowania
silnej platformy potrzeb i odczuwania korzyści przez biznes i władze publiczne
w zakresie korzystania z usług jednostek naukowych.
Aby wykorzystać potencjał polskiego wschodzącego rynku badawczo-rozwojowego,
jednostki naukowe powinny działać zarówno w sposób niekonwencjonalny,
jak i uporządkowany. Uporządkowany w tym sensie, że dążą one do uzyskania
określonych celów strategicznych w sposób systematyczny, a niekonwencjonalny
w tym sensie, że wykorzystują nowatorskie i innowacyjne metody badawcze, widzą
problemy z wielu stron i potrafią przewidzieć i wykreować przyszłe potrzeby
ich odbiorców.
W dalszej części rozdziału przedstawiono osiem podejść do twórczego myślenia
strategicznego, które mogłyby być wykorzystane do kreatywnego projektowania
tematyki, jak i sposobów wykonania prac badawczo-rozwojowych.
73 A. Żuk, Zmiany w procesie tworzenia strategii polskich przedsiębiorstw, w: Strategie przedsiębiorstw w otoczeniu
globalnym, pod red Z. Dworzeckiego i M. Romanowskiej, SGH, Warszawa 2008, s. 237.
74 R. Ackoff, J. Magidson, H. Addison, Projektowanie ideału, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne,
Warszawa 2007, s. 4-5.
67